Հայկական բուն տոմարի սկիզբը ոչ ուշ, քան Ք.ա. 3500թվականն է

 

Դեկտեմբեր 30, 2010թ. 10:51

Արարված աշխարհի կառավարումն ու զարգացումն ուղեկցվում էր նոր աշխարհի (մեր լեզվամտածողության մեջ, աշխարհը նույնացվում է երկրի հետ) և աշխարհակարգի հիմնադրումով: Ըստ ավանդապատումների , աշխարհի կառավարումը բաժանվում է երկու մասի . մինչև ջրհեղեղ և ջրհեղեղից հետո: Սա այն հիմնական սռնին է, որը հիմք հանդիսացավ տոմարը ստեղծելու համար:
Հետագայում յուրաքանչյուր էթնոս ստեղծեց իր տոմարը, որով հայտարարում էր նոր աշխարհի ստեղծման գաղափարը՝ կենտրոնում նկատի ունենալով իրեն:
Հնդեվրոպական աշխարհաշինական առաջին տոմարի մասին խոսում են Շումերները, որոնք համաշխարհային ժամանակագրության սկիզբը կապում էին ջրհեղեղի հետ :
Ըստ շումերների , ջրհեղեղը տեղի է ունեցել 19000 տարի առաջ: Հաջորդ ժամանակագրությունն առաջարկել են Ալեքսանդրիայի ժամանակագիրները : Նրանք գտնում էին, որ աշխարհը ստեղծվել է մ.թ.ա 5493 թվականի մայիսի 25 – ին:
Հրեաները կարծում էին, որ արարումը տեղի է ունեցել մ.թ.ա 3761 թվականին:
Հռոմեացիք իրենց տոմարը սկսում էին Հռոմի հիմնադրման տարվանից՝ մ.թ.ա 753 թվականից: Ելնելով կոնկրետ գաղափարական և տերունական խնդիրներից, մ.թ.ա 45 թ . Հռոմի կայսր Հուլիոս Կեսարը, որն արդեն հանդես էր գալիս , որպես «Պանտիֆիկ Մաքսիմուս» , շրջանառության մեջ դրեց տոմարի նոր հաշվարկի եղանակը . տարին սկսվում է Հունվարի 1 – ին : Այս տոմարը 325 թ . ճանաչվեց Բյուզանդիայում և տարածվեց ողջ քրիստոնեական աշխարհով մեկ: Հաջորդ տոմարական բարեփոխումները տեղի ունեցան Գրիգոր XIII – րդ պապի ժամանակ:
1582 թ . հոկտեմբերի 4 – ին Գրիգոր XIII – րդ պապի տոմարը դրվեց գործառության մեջ : Այն լրացրեց մ.թ.ա 45 թ . – ից մինչև XVI – րդ դարի վերջն ընկած ժամանակաշրջանում առաջացած 10 օրվա պակասը (տարբերությունը):
Դավանաբանական և ավանդաբանական դաշտի ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ նախաջրհեղեղյան և հետջրհեղեղյան տոմարային դաշտերը, ինչպես նաև մեզ հայտնի բոլոր հզոր և առաջին աստվածները ծագումնաբանորեն կապված են մեկ գաղափարախոսական և Արարչական երևույթի հետ, որի ակունքներն՝ ըստ Աստվածաշնչի , գտնվում են հայկական տարածաշրջանում: Հայկական տարածաշրջանի նկատմամբ նման ընդգծված մոտեցումը պատահական երևույթ չէ : Սա խոսում է այն մասին, որ հստակ կապ կա նախաջրհեղեղյան և հետջրհեղեղյան հավատամքի դաշտերի միջև : Այս հավատամքի կապն է, որ վավերացված է Աստվածաշնչում, երբ ջրհեղեղից փրկվածները ապաստան են գտնում Արարատյան աշխարհում:
Համաձայն ավանդապատումների , ջրհեղեղից հետո նոր երկիրը (աշխարհը) հիմնավորվում է Նոյի կողմից Արարատյան Աշխարհում՝ այսինքն, հետջրհեղեղյան ավանդապատման համաձայն, տոմարական հաշվարկի առաջին հիմնադրման վայրը կարող էր հանդիսանալ Արարատյան Աշխարհը, իսկ առաջին հիմնադիրը՝ Զիհուսուդրա-Նոյը:
Կատարենք կարևոր շեշտադրում. Հին Կտակարանի մեջ զետեղված են մի քանի հնագույն ավանդապատումներ, որոնցից մեկը խորհրդանշական Բաբելոնյան աշտարակաշինության պատմությունն է: Ըստ Հին Կտակարանի , Նոյից հետո աշխարհակարգի ձևափոխման հաջորդ փորձերը տեղի են ունենում Բաբելոնյան աշտարակաշինության ժամանակ: «Հայկ և Բել» դյուցազներգությունը, որպես հայկական էթնոսի առաջին ավանդապատում, մեկ հատուկ առանձնահատկություն ունի.  հայկական առասպելի դեպքերի զարգացումները կոնկրետ կապված և համահունչ են Հին կտակարանի «Բաբելոնյան աշտարակաշինության» ավանդապատման հետ: Հայկական «Հայկ և Բել» ավանդապատման մեջ հակամարտող կողմը աստվածաշնչյան, եգիպտական, հնդկական ավանդապատումների հերոս Բել աստվածն էր, որը տարածաշրջանում ավելի հայտնի էր Նիմրոդ անունով:
Ղ. Ալիշանը նշում է, որ մեր Վանական վարդապետը Հայոց Աղվանքի Վահրամ իշխանի բերանով հարցնում է , թե «կռապաշտության ծագումից հետո քանի՞ տարով յետեւ Հայք ի կռապաշտութիւն մտին», և պատասխանում է. «Հարյուր»: Իսկ կռապաշտությունը ե՞րբ մտավ աշխարհ: Վահրամը նախորդում իմացրեց, թե նախ Բելը մտցրեց կռապաշտությունը` իր պատկերը պաշտել տալ ուզելով: Ոմանք էլ Սեմի ցեղից Աբրահամի հորը կամ պապին են համարում դրա պատճառը»: Այս հետաքրքիր մեկնաբանությունը մեզ հնարավորություն է տալիս առաջի՛նը հասկանալու, թե ինչ էր տեղի ունենում հավատամքի դաշտում՝ համապատասխանաբար «Հայկ և Բել» հակամարտությունից առաջ ( որն, ըստ մեր կարծիքի , տեղի է ունեցել մ.թ.ա 3700 – 3500 թթ. ընկած ժամանակաշրջանում) և այդ դեպքերից 1500 տարի հետո՝ երբ 79 – ամյա Աբրահամը ծավալեց իր գործունեությունը: Բերված նյութերը հաստատում են վարկածն այն մասին, որ աստվածային ճշմարիտ հավատքն ու տոմարը ավելի վաղ ժամանակներից էին հայտնի մարդկությանը, իսկ դրանք կրելու և ներկայացնելու իրավունքը տրված էր Հաբեթականներին, որի ներկայացուցիչը Հայկ նահապետն էր: Այսինքն , «Հայկ և Բել» հակամարտության բուն խնդիրներից մեկը կարող էր հանդիսանալ նաև Սրբազան Անշարժ Տոմարը ներկայացնելու իրավունքը: Ըստ «Հայկ և Բել» ավանդապատման , բաբելոնյան աշտարակաշինության ժամանակ առաջացած հակամարտության ավարտը կարելի է համարել բաբելոնյան դեպքերի հրահրող Բելի անփառունակ վախճանը: Հայկական առասպելն ասում է, որ Հայկի և Բելի հակամարտության ավարտը մեծ իրադարձություն էր հայկական էթնոսի, ինչպես նաև՝ ողջ աշխարհի համար:
«Բաբելոնյան աշտարակաշինության», «Հայկ և Բել» դյուցազնամարտի, «Նոր աշխարհի հիմնադրման», «աշխարհի կառավարման» ավանդաբանական փաստերն արձանագրվել են տարածաշրջանի հնագույն էթնոսների ավանդապատումների մեջ : Տարածաշրջանի հնագույն՝ եգիպտական, շումերական, աքքադական, հուրրիական, հեթիթական, էլամական և ասորա-բաբելոնական գրավոր աղբյուրները պահպանել են աշխարհաստեղծմանը վերաբերվող տարբեր պատմություններ, որոնց մեջ ավանդաբար, աշխարհն արարվում է և հետո հանձնվում կառավարման:
«Աշխարհաստեղծ» գաղափարական հակամարտության մասին պատմում են.
ա. եգիպտացիների «Սեթ և Խոր» ավանդապատումը:
բ. Աքքադի «Գիլգամաշ» ավանդապատումը:
գ. շումերի «Նիբուրու և Տիամատ», «Էնլիլ և Էնկի» ավանդապատումները:
դ. հնդկակական ավանդապատումներում Կրիշնայի և
Բրահմայի «Աշխարհաստեղծ» ավանդապատումները:
Ե.ասորական «Ահուր» ավանդապատումը:
Զ. եվրոպական «Ասերի և Վաների» ավանդապատումը:
է. Հուրրի հեթական «Աշխարհաստեղծ» աստվածների չորս սերունդների ավանդապատումները:
Նշած ավանդապատումներում «Աշխարհի արարում» բառակապակցությունն ունի երկու մեկնաբանություն՝ «Արարչական-Աստվածային » և «մարդկային»: Այն, ինչ կատարվել էր Հայկի և Բելի կամ բաբելոնյան հակամարտության ժամանակ, իր ձևակերպմամբ համապատասխանում էր «Արևապաշտական Աշխարհի մարդկային արարմանը»: Հայկական առաջին ավանդապատման հիմքերից մեկը հանդիսանում է մարդու կողմից «Աշխարհի արարման» խնդիրը, որտեղ «Աշխարհի արարում» բառակապակցությունը շատ պայմանական է , և Բելի դեմ տարած հաղթանակը կարող ենք համարել «Արևապաշտական Աշխարհի մարդկային արարման» սկիզբ, իսկ մեզ համար՝ նաև հայկազյան թվականության սկիզբ ՝ «աշխարհի սկիզբը»:
Հայ իրականության մեջ առաջին անգամ Ղ. Ալիշանն օգտագործելով իր ձեռքի տակ եղած հնարավոր տեղեկությունները, կարողացել է սեփական հաշվարկի միջոցով դուրս բերել «Հայկի և Բելի» ճակատամարտի՝ «Աշխարհի արարման» պայմանական տարեթիվը: Հարկավոր է շեշտել, որ Ղ. Ալիշանի հաշվարկն ամբողջական չէ, ոչ թե այն պատճառով, որ նա սխալ է կատարել, այլ այն պատճառով, որ այն ժամանակ դեռ հին աշխարհի տոմարները բացահայտված չէին: Ելնելով հին տոմարներին վերաբերվող վերջին 100 տարվա ընթացքում կատարված բացահայտումներից և այդ տեղեկությունների հիման վրա կատարած մեր համեմատություններից, կարելի է ասել, որ Ղ. Ալիշանի կազմած հայկական տոմարն ամբողջական չէ: 150 տարի առաջ Ղ. Ալիշանի ուսումնասիրությունները կատարված էին հետևյալ տրամաբանությամբ. ըստ ավանդապատումների, «Հայկյան առաջին շրջանն» ավարտվում է մ.թ.ա 428 թվականին, «Հայկյան շրջանը» հավասար է 1460 տարվա, որը համարժեք է արեգակի մեկ ամբողջ շրջանին: Հաշվարկների նախնական արդյունքում Ղ. Ալիշանը ստացավ 1888 տարեթիվը: Ինչպես նկատել էր Ղ.Ալիշանը , 1888 թվականին տեղի չէր ունեցել այնպիսի իրադարձություն , որը հիշվում էր տարածաշրջանի ավանդապատումների մեջ: Լրացուցիչ վերահաշվարկ անելուց հետո, Ղ. Ալիշանը ստանում է 2492 թվականը և ենթադրում, որ այս թվականը կարող է լինել «Հայկի և Բելի» դյուցազնամարտի տարեթիվը:
Չունենալով որևէ լրացուցիչ աղբյուր (մենք իրավունք չունենք հաշվի չառնել այս հանգամանքը), իր հետազոտությունների արդյունքները ստուգելու համար Ղ. Ալիշանը տրամաբանորեն կանգ է առնում 2492 թվականի վրա և ընդունում է այն, որպես ճակատամարտի տարեթիվ: Որպես ուսումնասիրող, Ղ. Ալիշանն իր կողմից դուրս բերված թվականը չէր կարող համարել ավարտուն և վերջնական ՝ լրացուցիչ ստուգման աղբյուրի բացակայության պատճառով: Հայկական տոմարը, որն օգտվում էր արևային տարեցույցից, ըստ Ղ. Ալիշանի, սկսվում է մ.թ.ա 2492 թվականին կամ կլորացված՝ 2500 թվականին: Առաջ անցնելով ասենք, որ ընդունելով Ղ.Ալիշանի տոմարը որպես հիմք՝ տեսնում ենք, որ մեր և մյուս տոմարների միջև տարբերությունը միջին հաշվով կազմում է 1000 տարի, որը շատ մեծ է և այս տարբերությունը պետք է ունենա իր բացատրությունը: Մեր բարձրացրած հարցի պատասխանը վաղուց հայտնի է`  այն գտնվում է վերջին 100 տարվա ընթացքում կատարված բացահայտումներում, իսկ վերջին 100 տարվա ընթացքում ավանդաբանական  ժամանակագրության մեջ կատարված բացահայտումները մեր ժամանակակից հայ պատմագիրների կողմից անտեսված են: Բերենք այն տեղեկությունները, որոնք հայտնաբերվել են վերջին 100 տարվա ընթացքում տոմարագիտության մեջ և կապված են եվրասիական տոմարների, ինչպես նաև՝ առնչվում են քննարկվող նյութի հետ ( նկատի ունենանք, որ հնդեվրոպական բոլոր տոմարների սկիզբը համարվում է հակամարտող երկու կողմերի դավանաբանական և գաղափարական պայքարի ավարտը ).
Ա. Ըստ Ալեքսանդրիայի տոմարի աշխարհի արարման սկիզբը 5493 թվականի մայիսի 25 – ն է:
Բ. Ըստ եգիպտական ավանդապատումների՝ մ.թ.ա 2782 թ ., աշխարհի արարման պահից անցել էր 482 տարի, այսինքն՝ ըստ եգիպտական արեգակնային տարեցույցի , «Աշխարհի արարման» սկիզբը համապատասխանում է մ.թ.ա 3264 թվականին:
Գ. Ըստ աքքադական լուսնային տարեցույցի, «Աշխարհի արարման» սկիզբը համապատասխանում է մ.թ.ա 4322 թվականին:
Դ . Ըստ հրեաների լուսնային տարեցույցի , «Աշխարհի արարման» սկիզբը համապատասխանում է մ.թ.ա 3761թվականին:
Ե. Ըստ ասորական ավանդապատումների , «Աշխարհի արարման» սկիզբը համապատասխանում է մ.թ.ա 3500 թվականին:
Խուսափելու համար ավելորդ հարցադրումներից, այստեղ տանք որոշակի պարզաբանում. ասորական տոմարն ունի երկու մոտեցում՝ պատմական և մերօրյա: Պատմական ասելով , հասկանում ենք դիցաբանական արարման սկիզբը, որը համապատասխանում է մ.թ.ա 3500 թվականին:
Երկրորդ՝ մերօրյա տոմարի հիմքը հանդիսացել է 1947 թվականին ամերկյան հնեաբան Ռ. Բրեյդվուդի կողմից Իրաքի տարածքում ուսումնասիրություններ կատարելու ժամանակ հայտնաբերված առարկաների տարիքը . դրանք պատկանում էին մ.թ.ա 4750 թվականին: Այս թվականը ասորիների կողմից ընդունվեց որպես այսօրյա իրենց տոմարի հիմք, որի արդյունքում նրանց տոմարը հավասար է 6758 տարվա:
Զ. Ըստ հնդկական ավանդապատումների , «Աշխարհի արարման» սկիզբը համապատասխանում է մ.թ.ա 3768 թվականին:
Ամփոփելով դիցաբանական, ինչպես նաև արևային և լուսնային տարեցույցների՝ աշխարհի արարման հետ կապված համեմատությունները, կարող ենք ասել հետևյալը .
1. Ըստ հնդկական ավանդապատումների, « Աշխարհն արարվել է » մ.թ.ա 3768 թվականին կամ 2,58 արևային ցիկլ:
2 . Ըստ ասորական տարեցույցի , «Աշխարհն արարվել է » մ.թ.ա 3500 թվականին կամ 2,40 արևային ցիկլ:
3 . Ըստ եգիպտական արևային տարեցույցի , «Աշխարհն արարվել է» մ.թ.ա 3264 թվականին կամ 2,24 արեգակնային ցիկլ:
4 . Ըստ աքքադական տարեցույցի , «Աշխարհն արարվել է» մ.թ.ա 4322 թվականին կամ 2,24 լուսնային ցիկլ:
5. Ըստ հրեական լուսնային տարեցույցի, «Աշխարհն արարվել է » մ.թ.ա 3761 թվականին կամ 2,43 լուսնային ցիկլ:
Բերված տոմարական հինգ օրինակներում աշխարհի արարման սկզբին վերաբերվող հաշվարկը կատարվել է արևային և լուսնային տարեցույցների օգնությամբ: Նկատի ունենանք մի կարևոր իրողություն. արեգակնային տարեցույցի մեկ լրիվ պտույտը հավասար է 1460 տարվա: Լուսնային տարեցույցի մեկ լրիվ պտույտը հավասար է 1930 տարվա, որը արևային ցիկլից ավել է 470 տարով, կամ համապատասխանաբար՝ 24% – ով, լուսնային օրացույցը հավասար է 13 ամսվա , արեգակնային օրացույցը՝ 12 : Համեմատենք երկու տարեցույցների արդյունքներն առանձին և իրար հետ:
I. Եգիպտական, ասորական և հնդկական հաշվարկի համար ելակետ է համարվել արևային տարեցույցը: Ըստ արևային տարեցույցի , «Աշխարհն արարվել է » մ.թ.ա 3768 – 3264 թվականն ընկած ժամանակաշրջանում:
II. Աքքադական և Հրեական հաշվարկի համար ելակետ է համարվել լուսնային տարեցույցը: Ըստ լուսնային տարեցույցի , «Աշխարհն արարվել է» համապատասխանաբար մ.թ.ա 4322–ին և 3761 թվականին: Արևային տոմարների ներքին նվազագույն շեղվածությունն իրար նկատմամբ կազմում է 268 արևային տարի: Լուսնային տոմարների ներքին առավելագույն շեղվածությունն իրար նկատմամբ կազմում է 561 լուսնային կամ 426 արևային տարի: Ինչպես տեսնում ենք, տոմարների հաշվարկը երկու համակարգերի միջոցով (ներառյալ արևային և լուսնային տարեցույցի տարբերությունը , ինչպես նաև՝ արեւային և լուսնային տարեցույցների իրար նկատմամաբ ունեցած շեղումները) մատնանշում են «աշխարհի արարման» տվյալները որոշակի շեղումներով, որոնք պայմանականորեն կարելի է համարել ընդունելի:
Հայկական տոմարի հետ կապված հաշվարկի մեջ լրացումներ և փոփոխություններ կատարելուց առաջ մենք ունենք հետևյալ պատկերը.
Ա. Տարածաշրջանի «աշխարհաշինական» ավանդապատումներից «Հայկի և Բելի» առասպելը շարունակում է Աստվածաշնչյան ավանդույթները , և առասպելի եզրափակող դեպքերը տեղի են ունեում հայոց աշխարհում, որը և կոչվել է «աշխարհի արարում»:
Բ. Հին աշխարհի հնագույն էթնոսներից հինգը, իրենց ավանդապատումների մեջ արձանագրել են մի իրադարձություն, որն իր նշանակությամբ հավասար էր «աշխարհաշինությանը», որը տեղի է ունեցել մ.թ.ա 3768–3264թթ. ընկած ժամանակաշրջանում: Ըստ արևային տարեցույցի, «Աշխարհի բաժանումը» տեղի է ունեցել մ.թ.ա 3768 –ին : «Աշխարհի բաժանման» փաստն արձանագրվել է մ.թ.ա 3500 թվականին ասորական տոմարի միջոցով: Արևային տոմարը, որպես հաշվարկային միավոր , եգիպտոսում սկսել է օգտագործվել 3264 թվականից:
Գ . Հայկական տոմարի հիմքում նույնպես ընկած է «աշխարհաշինական» գաղափարախոսությունը: Հինգ էթնոսների «աշխարհաշինական» ավանդական տոմարների ցիկլների համեմատությամբ Ղ. Ալիշանի հայկական տոմարը հավասար է 1,70 ցիկլի կամ 2492 տարվա: Հնդկական արևային տոմարների նկատմամբ ընդհանուր շեղումը կազմում է0,88 ցիկլ կամ 1276 տարի: Ասորական արևային տոմարների նկատմամբ ընդհանուր շեղումը կազմում է 0,69 ցիկլ կամ 1008 տարի: Եգիպտական արևային տոմարների նկատմամբ ընդհանուր շեղումը կազմում է 0,53 ցիկլ կամ 772 տարի:
Դ . Զուգահեռ համեմատությունները թույլ են տալիս կատարել հետևյալ եզրակացությունը . վերը նշված տոմարները և նրանց ցիկլները որոշակի շեղումներ ունեն և պայմանականորեն կարելի է համարել, որ նրանք համահունչ են իրար հետ:
Ե . Շնորհիվ Աստվածաշնչի՝ Նոյի հինգերորդսերունդ Հայկի տարած հաղթանակը ( մ.թ.ա 3768 – 3500 թթ . ընկած ժամանակաշրջանը ) համայն հին աշխարհը ճանաչեց նոր սկիզբ, այն հաստատվեց բոլոր հնագույն էթնոսների կողմից և դարձավ այդ էթնոսների տոմարների հիմքը:
Զ . Հայ ժողովրդի պատմական հիշողությունը կարողացել է պահպանել նաև «աշխարհի արարման» օրը: Հայկի տարած հաղթանակից հետո, նոր տարվա՝ «նավասարդի» հետ կապված ծիսական տոնակատարությունները և արարողությունները տեղափոխվեցին և սկսվեցին նշվել պետականորեն՝ օգոստոսի 11- ին: Նավասարդի 11-ը պաշտոնապես ճանաչվեց որպես «նոր աշխարհի» հիմնադրման օր:
Նախահայրերի ստեղծած ավանդույթների պաշտպանությունը Հայկի կողմից և նրա տարած հաղթանակի հաստատումը մ.թ.ա 3500 տարի առաջ, մեծ իրադարձություն էր ամբողջ աշխարհի համար: Համաձայն արևային տարեցույցի, համապատասխանաբար մեջբերված էթնիկական տոմարները մատնանշում են աշխարհի արարման սկիզբը, որը տեղի է ունեցել մ.թ.ա 3768-ից մինչև 3264 թվականն ընկած ժամանակաշրջանում:
Ղ.Ալիշանի կազմած Հայկական տոմարի վերահաշվարկը և համապատասխան տոմարային շեղումները գրանցելուց հետո ստանում ենք հետևյալ պատկերը . Եգիպտական, աքքադական, հրեական, ասորական, հնդկական և հայկական տոմարների տարեթվերն, ըստ էության, մատնանշում են նույն հզոր պատմական երեւույթը՝ փոխաբերական աշխարհի արարումը:
Ամփոփում .
Ասպիսով. մեզ հայտնի հնագույն յոթ տոմարներն ունեն այսպիսի տարիք.
Ա. Ըստ Ալեքսանդրիայի ժամանակագիրների, աշխարհը ստեղծվել է մ.թ.ա 5493 թվականի մայիսի 25 – ին : Ըստ այս տոմարի , աշխարհը ստեղծվել է 7501 տարի առաջ:
Բ . Ըստ աքքադական տարեցույցի , «Աշխարհն արարվել» է մ.թ.ա 4322
թվականին: Ըստ այս տոմարի, աշխարհը ստեղծվել է 6332 տարի առաջ:
Գ . Ըստ հրեական լուսնային տարեցույցի , «Աշխարհն արարվել» է մ.թ.ա 3761
թվականին : Ըստ այս տոմարի , աշխարհը ստեղծվել է 5769 տարի առաջ:
Դ . Ըստ հնդկական ավանդապատումների , «Աշխարհն արարվել» է մ.թ.ա 3768 թվականին: Ըստ այս տոմարի , աշխարհը ստեղծվել է 5776 տարի առաջ:
Ե . Ըստ մեր վերահաշվարկի , «Աշխարհն արարվել» է մ.թ.ա 3500 թվականի օգոստոսի 11-ին: Ըստ այս վերահաշվարկի , աշխարհը ստեղծվել է 5508 տարի առաջ: Զ .Ըստ ասորական դիցաբանական տոմարի՝ հիմնված մ.թ.ա 3500թ., աշխարհը ստեղծվել է
5508 տարի առաջ: Ասորական տոմարը հիմնված է 1947 թվականին հայտնաբերված առարկաների տարիքի հիման վրա: Հայտնաբերված առարկաները պատկանում էին մ.թ.ա 4750 թվականին: Այս թվականը ասորիների կողմից ընդունվեց , որպես այսօրյա իրենց տոմարի հիմք, որի արդյունքում ասորիների տոմարը հավասար է 6758 տարվա:
Է . Ըստ եգիպտական արևային տարեցույցի , «Աշխարհն արարվել» է մ.թ.ա 3264 թվականին : Ըստ այս տոմարի, աշխարհը ստեղծվել է 5272 տարի առաջ:
Ամբողջացնելով եղած ժամանակագրական տեղեկությունները հիմնական տոմարների հետ կապված, համադրելով իրար հետ Եվրասիական տարածաշրջանի աշխարհաշինական ավանդազրույցները և հիմնվելով մեր կատարած եզրակացությունների վրա՝ կարող ենք նշել հետևյալը .
1. Հայկի և Բելի Դյուցազնամարտի պաշտոնական ավարտը հաստատվեց մ.թ.ա 3500 թվականին:
2. Այս հաղթանակը դարձավ աշխարհաստեղծ նոր հարաբերությունների սկիզբ:
3. Հաղթանակած Հայկին իրավունք տրվեց գլխավորելու արևապաշտ Արմենական էթնոսին: Հայկը հավաքեց իր համախոհներին՝ նրանց, ովքեր հավատարիմ էին մնացել ԱՐԱՐԻՉ և ՆՈՅ պայմանագրին և նախնյաց երկրում մ.թ.ա 3500 թվականին վերահաստատեց «Արևի» գաղափարախոսության գերակայության թագավորությունը:
Համաձայն այս լրացումների և վերահաշվարկի , մեր կարծիքով , հայկական բուն տոմարը կարող էր սկսվել ոչ ուշ, քան մ.թ.ա 3500 թ .- ին:
4. Հայկազունների տոմարը 5508 տարեկան է:
Արամ ՄԿՐՏՉՅԱՆ, Գերմանիա
ArmAr.am