Մոլորված հայի այդ «սուրբ ծնունդ» կոչվածը - քուրմ Մանուկ

Գրել է Լուսանցք

14-01-2011

Պատմության մութ ծալքերից՝ առանց գրաքննության – Մոլորված հայի այդ «սուրբ ծնունդ» կոչվածը   Մարդ անհատի ծնունդի խորհուրդը ազգի հոգեւոր խորհուրդների համակարգությունում առանցքային տեղ է գրավում: Չէ՞ որ այն անմի-ջականորեն ազգի մարմնի, դրա առանձին մասերի՝ անհատների կյանքի նորոգումին ու լինելությանն է վերաբերում: Այդ խորհրդի՝ ազ-գի մեջ բնական ու առողջ ընկալումից, գիտակցումից ու կենսագործումից է կախված ազգի մարմնի առողջությունն ու կենսունակությու-նը (հակառակն էլ պայմանավորում է ազգի մարմնի այլասերումն ու նրանում տեսակ-տեսակ հիվանդությունների երեւան գալը): Հայն այն ազգերից է, ում համար հատկապես է կարեւորելի ծնունդի խորհուրդը: Երեխայի ծնունդը հայի համար ցնծություն, տոն է, ո-րը երեխայի ընտանիքի ու տոհմի կողմից, հատուկ ծիսակարգով, անկախ  կենցաղային պայմաններից, պարտադիր նշվում է: Դեռեւս Հերոդոտն է զարմացել մեր տարածաշրջանի արիական ազգերի, այդ թվում՝ հայերի, խնդությամբ «հաճախակի ծնունդ նշելու» սովորությունից: Լիովին ազգային (հեթանոս) կյանքով ապրելու ժամանակներում հայը սրբազնացրել է իր ամեն մի երեխայի ծնունդը: Եվ սրբազնացրել է, որով-հետեւ Արա Արարչի ու Անահիտ Աստվածամոր հերթական երկրային զավակը՝ Աստվածամարդն է (Արորդին) լույս աշխարհ եկել: Եվ այդպիսի ամեն մի ծնունդի ժամանակ հայը հային ասել է. «Շնորհավոր երեխայի սուրբ ծնունդը...»: (Հայը, պարզ է, սրբազնացրել է նաեւ մեկ այլ՝ տիեզե-րական ընդգրկումով ծնունդները՝ տիեզերական զորություն աստվածների (Վահագնի, Միհրի...) ծնունդները, որոնք են հովանավորում երկրա-յին ամեն մի ծնունդ: Այս դեպքում, սակայն, ծննդյան տոնը համազգային ընդգրկում է ունեցել, եւ որի ժամանակ հայը հային ասել է՝ «Շնորհավո՜ր Վահագնի Սուրբ Ծնունդը», «Շնորհավո՜ր Միհրի Սուրբ Ծնունդը»...):Բայց բանն այդպես է իսկատիպ հայի պարագայում միայն: Այն հայի, ում համար իր նորոգում երեխան ծնվում է աստվածադիր օրենքով, այդ օ-րենքի հիմնադիր, պահպանիչ ու հովանավոր տիեզերական բնական զորությունների կամքով (օրենք ու կամք, որն ասում է. «Երեխան պետք է ծնվի ընտանիքում, ընտանիքի անմիջական հորից ու մորից»): Հակառակ դեպք-«ծնունդ»-ների համար այդպիսի հայը կարճ ու դիպուկ բնու-թագրումներ է տվել՝ «ապօրինածին» (աստվածադիր օրենքից դուրս ծնված, շեղված), «բիճ» (ազգային մարմնի կենաց ծառից դուրս ծնված): Գանք մեր օրերի՝ իր բուն ծննդյան խորհրդից շեղված «հային», որը մեզանում այսօր շատ-շատ է: Որքա՜ն նա վերջին ամիսներին հային զզվեցրեց իր «շնորհավոր սուրբ ծնունդ»-ով, որը հայի բուն «սուրբ ծնունդի» հետ ոչ մի կապ չունի, ավելի ստույգ՝ դրա ճիշտ հակառակն է: Մեծախորհուրդ ու հարուստ հայոց լեզուն կարծես պզտկցել-այդ երեք բառերին էր հանգել. «շնորհավոր...»,  «շնորհավոր...»,- լսում է-ինք ու տակավին լսում ենք ամեն տեղից ու ամեն «բերանից»: Ուստի, որքան էլ տհաճ ու անիմաստ լինի (երկու հազար տարի առաջ մեռած-գնացած կայսրության մի ծայրագավառում տեղի ունեցած մի ծնուն-դով բա կարելի՞ է հա ապրել),-ստիպված ենք անդրադառնալ այդ «հայի» «սուրբ ծնունդ»-ին՝ այդ ծնունդին հարազատ ժողովրդի հարազատ սուրբ գրքերից վերցված փաստերի հիման վրա միայն: Մոլորյալ հայի «սուրբ ծնունդ»-ը կապվում է սեմական ցեղի խառնածին ճյուղերից մեկում՝ Աբրահամի ճյուղում տեղի ունեցած ծննդի՝ Հիսուսի հետ: Հինավուրց իմաստությունն ասում է՝ «պտուղը ծառից հեռու չի ընկնում»: Հրեական ավանդույթները «ծառը» կա-պում են մոր՝ այդ ժողովրդի հոգե-մարմնավոր գծերի կերտիչի հետ (հայկականում հոր հետ է կապվում): Այդ առումով տեսնենք, թե ով է ե-ղել Հիսուսի մայրը՝ Մարիամը ու ինչպես է նա հղիացել ու ինչպես է իր Հիսուս որդուն ունեցել: Մինչ այդ՝ Մարիամին հարազատ Եղիսաբեթի՝ Հիսուսին մկրտող Հովհաննես Մկրտչի մոր ու նրա ունեցած ծննդի մասին, որը լույս է սփռում մեզ հետաքրքրածի վրա:Ղուկասի ավետարանում պատմվում է, որ Իսրայելում Զաքարիա անունով մի քահանա ու նրա կինը՝ Եղիսաբեթը զավակ չեն ունենում: Եվ ահա օրերից մի օր (այդ ժամանակ Զաքարիան արդեն «շատ ծեր» ու զավակ ունենալու անընդունակ է լինում) «Տիրոջ հրեշտակը» այցելում է նրան եւ ասում, որ իր կինը «սուրբ հոգով1 լցուելու» է եւ զավակ է ունենալու: Այնուհետ պատմվում է, որ կինը իրոք հղիանում է, որից նա զարմանք կտրած ասում է. «Այս ի՛նչ բան արեց ՏԷրը ինձ այս օրերին»: Եղիսաբեթը «հինգ ամիս թաքցնում» է շրջապատից իր հղիությունը եւ, վերջի վերջո, ունենում է որդի, ով լինում է Հիսուսին հետո մկրտող Հովհ. Մկրտիչը: Նույն տեղում պատմվում է, որ նույն «հրեշտակը» մի օր այցելում է նաեւ Հովսեփի կին տակավին կույս Մարիամին (ըստ հրեական ավանդույթների,  կնոջը արգել-վում էր, մինչեւ չափահաս դառնալը, ամուսնու հետ մերձենալը), եւ նրան ավետիս է տալիս, որ «Սուրբ Հոգին կգայ քո վրայ», «կհղիանաս», «աստուծոյ որդի» կոչվող զավակ կունենաս: «Հրեշտակի» այցելությունից Մարիամը «խռովվում», «վախենում» է եւ հարցնում. «Ինչպե՞ս այդ կպատահի ինձ, քանի որ ես տղամարդ չգիտեմ»: «Հրեշտակը» Մարիամի անհանգստությունը ի չիք անելու համար մատնացույց է անում նրա հարազատին՝ Եղիսաբեթին, ում հետ պատահել էր այն, ինչ պատահելու էր իր՝ Մարիամի հետ: Մարիամը «շտապով գնում» է Եղիսաբեթի մոտ իր հետաքրքրասիրությունը բավարարելու համար... Ի վերջո, իմանում ենք հետո, Մարիամն էլ է «սուրբ հոգուց» հղիանում. այս ան-գամ ծննդականի անունը դնում են Եշուա2՝‘Հիսուս: Փաստորեն, Մարմիամի հետ կրկնվում է նույնը, ինչ Եղիսաբեթի: Ըստ այդմ՝ Նոր կտակա-րանում (հենց այդտեղ եւ ոչ թե մեկ այլում) «սուրբ հոգուց» ծնված երկու «աստուծո որդի» կա՝ Հովհաննես Մկրտիչը եւ Հիսուսը: Քրիս-տոնյաներն այդ մասին մի՞թե չգիտեն:Ավելացնենք, որ «սուրբ հոգուց» ծնվածների կյանքն արդեն իսկ ծնված օրվանից շատ ողբերգական ընթացք է ունենում. նրանց չեն ընդունում թե հռոմեական իշխանությունները եւ թե հրեական համայնքը: Ավելին՝ հռոմեական իշխանությունները պատմական փորձից իմանալով, թե «սուրբ հոգուց» ծնվածները ի՜նչ անհանգստություններ են պատճառել երկրին (հասարակական բոլոր ցնցումները նրանցից են ծնունդ ա-ռել), - նրանց ծնված օրվանից հալածում են՝ հանգիստ չտալով թե նրանց եւ թե նրանց ընտանիքներին: Իսկ թե ինչ սահմռկեցուցիչ բաներ է անում առաջին դարի Հրեաստանի թագավոր Հերոդվեսը Հիսուսի ծնունդի մասին իմանալով (սպանել է տալիս Բեթղեհեմում ծնված մինչեւ երկու տարեկան բոլոր հրեա երեխաներին, որ միգուցե նրանց մեջ լինի նաեւ Հիսուսը),- սարսափից փշաքաղվում ես: Հիսուսի ծնունդից հետագա ժամանակներ գալով՝ ասենք. նրա ծնունդը թեեւ իր ընտանիքին (դժբախտ Հովսեփին՝ «հորը» հատկապես) մեծ ան-հանգստություներ պատճառեց՝ ստիպելով նրան աստանդական կյանքով ապրել,-այնուամենայնիվ, այդ ծնունդը հրեա ժողովրդին հետագայում մեծ բարիքներ բերեց՝ ի հաշիվ իհարկե շատ ու շատ հեթանոս ազգերի ու երկրների... Հրեաների համար Հիսուսի ծնունդը հիրավի եղավ սուրբ ծնունդ: … Քուրմ Մանուկ 1 Նոր կտակարանում հաճախ հանդիպող այդ արտահայտությունն ունի հոգե-մարմնավոր ընտիր անձ-անհատի իմաստ: Մտավոր կուրություն պետք է ունենալ այլ իմաստ տեսնելու համար: 2 Այդ մասին վկայում են հրեական պահպանված ծխամատյանները: «Լուսանցք» թիվ 1 (177), 2011թ.Կարդացեք «Լուսանցք»-ի PDF տարբերակները www.hayary.org -ի «Մամուլ» բաժնում www.pressinfo.am -ի «Բեռնում» բաժնում