Տիգրան Սարգսյանն ու պետության վախճանը

Նախորդ ուրբաթ, երեկոյան, մթության քողի տակ հայկական մի շարք հեռուստաալիքներ հեռարձակում էին վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի «ազատ, բայց պատասխանատու» հարցազրույցը։ Պատկերավոր ասած՝ նույնիսկ եթե արդուկը միացնեիր՝ «Հայկական աշխարհի» ճարտարապետն էր ցուցադրվում, բայց նկատենք, որ նրա նախկին էնտուզիազմն այլևս չկար, այլապես «քուչի բազառներին» հատուկ ձայնային կլկլոցներով, փողոցային բառապաշարով ու «մուննաթով» համեմված ելույթ չէր ունենա (վարչապետն օղու փոխարեն համառորեն օգտագործում էր «արաղ» ձևակերպումը, «այդպես» բառը նրա մոտ դառնում էր «ըտենց», «պետք է»–ն՝ «պըտի» և այդպես շարունակ)։

Բազմաչարչար հեռուստադիտողը վերջապես իր համար պարզեց, որ Տիգրան Սարգսյանը, չնայած ռոք երաժշտության սիրահարի ու «խելքի տոպրակ» լինելու համառորեն կերտվող իմիջին, շատ «ռաբիս» ու «քյարթ» է. մոտ երկու ժամ տևած բանավոր խոսք, և ամեն ինչ ջրի երես դուրս եկավ։

Որքան էլ մոնտաժվել էին լրագրողների հետ վարչապետի հանդիպման կադրերը՝ նրա   ռաբիսությունը և տնտեսության մասին ունեցած պարզունակ ու հակապետական պատկերացումները թաքցնել չհաջողվեց։

Ինչ վերաբերում է ռոքին, ապա, իմ խորին համոզմամբ, վարչապետը դրանից  հասկանում է ճիշտ այնքան, որքան տնտեսությունից։ Իսկ թե որքան է նա գլուխ հանում իր անմիջական ղեկավարման ներքո գտնվող ոլորտից՝ պարզ է դառնում անգամ պաշտոնակա՛ն մակրոտնտեսական ցուցանիշներն ու կառավարության ծրագրային խոստումները համադրելիս։ Այսպես. 2008–ին ձևավորված նոր կառավարությունն իր ծրագրով խոստացել էր տարեկան միջինը 9% տնտեսական աճ, իսկ բյուջետային ուղերձով նախատեսված էր, որ գնաճի տարեկան առավելագույն չափը կլինի 5,5%, այնինչ 2009–ին ունեցանք 14,4% ՀՆԱ անկում՝ սպառողական գների ինդեքսի 3,4% աճի պայմաններում։ 2010 թ.  արձանագրվեց ՀՆԱ 2,6 տոկոսանոց անվանական աճ, այն դեպքում, երբ սպառողական գների ինդեքսը բարձրացել էր 8,2%–ով, ինչը նշանակում է, որ նախորդ տարի կրկին հետընթաց ենք ունեցել։  Ահա այսպե՛ս է կառավարում տնտեսությունը Տիգրան Սարգսյանը, և նույն ձևով էլ, ենթադրաբար, ռոքից կհասկանա ու կփորձի հայկական ռոք–ասոցիացիա կառավարել (փաստորեն՝ «քաշվեց» հայկական ռոքը)։

Միակ ձեռքբերումը, որից խոսում էր վարչապետը՝ ամրագոտիներն էին և ԱՊՊԱ–ն, ինչը շատ խորհրդանշական է անկման մեջ ու վթարային իրավիճակում հայտնված մեր երկրի համար։

Նա «մոռացավ» միջազգային տարատեսակ կենտրոնների մասին մտքեր հայտնել, որովհետև շատ լավ գիտի, որ իրենք ամբողջությամբ ձախողվել են այդ ուղղությամբ, իսկ «միջազգայնագիտության» քայլող խորհրդանիշ ու սիլիկոնային հովտի մեծ սիրահար Ներսես Երիցյանն ուղարկվել է հետ՝ «հորանց» տուն։ Ասել է, թե Հայաստանում մի ավանդույթ է ձևավորվում, համաձայն որի՝ մարդիկ ԿԲ–ից գնում են  դեպի Կառավարություն, այնտեղ նյուվասյուկիզմով զբաղվում, խայտառակ լինում ու հետո կրկին վերադառնում ելման դիրք՝ կարծես ոչինչ չէր եղել։ ՀՀ տնտեսությունն, ըստ այդմ, որբի գլուխ է դարձել, որի վրա ներսեսներն ու տիգրանները «դալլաքություն» են սովորում։

Անդրադարձ հայկական «Կորեյկոյի» թղթապանակին

Տիգրան Սարգսյանը, ում հայ ժողովուրդն ավելի շատ սովոր էր տեսնել տերտերական ոճի  առոգանությամբ  կառավարության նիստեր վարելիս ու դասախոսություններ կարդալիս, հարցազրույցի ժամանակ հանդես եկավ  փողոցային առևտրականից փող կլպելու գործառույթ իրականացնող ոստիկանության սերժանտի վարքագծային կանոնին հարիր ձևով։ Դա՛ էր Սարգսյանի իրական կերպարը, որն այնքան խնամքով թաքցվում էր հանրությունից, բայց այժմ «ուսյալ–կրթյալի» քարոզչական «փուչիկը» վերջնականապես պայթեց։

Սարգսյանի ուսյալ–կրթյալ լինելու միֆի առաջացմանը, հավանաբար,  նպաստել էր այն, որ Կենտրանական բանկի ղեկավար աշխատած տարիներին նա հրապարակային խոսքով քիչ էր հանդես գալիս, իսկ խոսելիս էլ տարբեր տնտեսագիտական տերմիններ էր օգտագործում, որոնց իմաստը, միգուցե, ինքն էլ չէր հասկանում, բայց տերմինակոխ անելով ու դեմքի խելոք արտահայտությամբ ելույթ ունենալով՝ Սարգսյանը հայ քաղքենուն ներշնչել էր, որ ինքը դեմք է, դե՛մք։

Այդ «դեմքն», ի դեպ, հաջողացրեց ԿԲ–ն ղեկավարելու տարիներին այնպես նպաստել հայկական դրամի արժևորմանն ու ներմուծմամբ զբաղվողների բարգավաճմանը, որ հետագայում դարձավ չափից շատ փոխկապակցված անձ նրանց հետ ու հասավ վարչապետի աթոռին։

Ինչպես հայտնի է, Տիգրան Սարգսյանը «տերտերական» ու այլ մոմենտներով մտերիմ է բենզինի և դիզվառելիքի ներկրմամբ զբաղվող, «Արարատ» բանկի սեփականատեր Բարսեղ Բեգլարյանի հետ, ինչը դրսևորվում է նաև նրանց համատեղ ծրագրեր իրականացնելու փաստով։ Բեգլարյանը հանդիսանում է նաև Սերժ Սարգսյանի ընկերը։ Ահա այս եռյակի մեջ իր յուրօրինակ դերակատարումն ունի վարչապետը, իսկ դա, եթե չեմ սխալվում, կոչվում է իշխանության և բիզնեսի սերտաճվածություն, ինչն էլ իր հերթին կոռուպցիոն ռիսկ է պարունակում, այնպես չէ՞։

Նշենք, որ Տ. Սարգսյանի դրական իմիջի ձևավորմանը վերջին շրջանում մասնակցեց նաև փողոցային ընդդիմության ղեկավար Լևոն Տեր–Պետրոսյանը, ով 2008–ի մարտի 1–ից հետո կայացած հանրահավաքներից մեկում, իր պատկերացրած սրությամբ քննադատելով իշխանությանը, հայտարարում էր, թե Սերժ Սարգսյանը վարչապետ է նշանակել Տիգրան Սարգսյանին, որպեսզի աշխարհին ցույց տա, որ առաջադեմ ուժերի է բերել իշխանության, այնինչ վարչապետը հարց լուծող չէ, քանի որ իրեն թույլ չեն տա որոշումներ կայացնել։ Այսինքն՝ ըստ Տեր–Պետրոսյանի ստացվում էր, որ Տիգրան Սարգսյանը լավ կառավարիչ է, բայց քանի որ նրան թույլ չեն տա իր գիտելիքները ներդնել կառավարման գործում, ուստի Սերժ Սարգսյանը ոչ մի լավ բան չի ուզում անել, այլ զուտ իմիտացիայով է զբաղված։

Դատելով ՀՀ առաջին նախագահի պահվածքից՝ Տեր–Պետրոսյանը, թերևս, Տ. Սարգսյանի ու Հայաստանում տիրող տնտեսական իրավիճակի մասին ունի նույն այն պարզունակ պատկերացումները, որոնք առկա են միջին հայ քաղքենու մոտ։ Իսկ իրականությունն այն է, որ Տ. Սարգսյանն «անհիշելի» ժամանակներից ակտիվորեն ներգրավված է Սերժ Սարգսյանի թիմում և այժմ լծված է «մեկ օլիգարխի տնտեսության» կառուցմանը։

«Ուսյալ–կրթյալի» անմիջական մասնակցությամբ էր, որ տեղական արտադրության և մեր տնտեսության արտահանման կարողությունների վրա տապանաքար դրվեց ու ՀՀ–ն վերածվեց ներմուծող և դրսից ուղարկած փողերով սնվող սպառողական երկրի։ Իսկ թե ի՞նչ եղան ՀՀ ոսկու պաշարները, որոնք այսօրվա վարչապետը ԿԲ նախագահի բարձ դիրքից հասցրել էր էժան վաճառել (ու՞մ) այն պահին, երբ դպրոցական երեխային էլ էր հայտնի, որ կարճ ժամանակ անց ոսկին կտրուկ թանկանալու է, դատախազության պարզելիք գործն է։

Ներքաղաքական իրավիճակի փոփոխության դեպքում դատախազությունը  պետք է զբաղվի նաև 2009–ի մարտի 3–ի գործով, որի շրջանակներում մեկ գիշերվա ընթացքում ազգային դրամի նկատմամբ ԱՄՆ դոլարն ավելի քան 20%–ով թանկացավ, իսկ դրանից առաջ մոտ մեկ տարի ՀՀ պետական դոլարային պաշարները (շուրջ 700 միլիոն դոլար) վաճառվում էին 305 դրամով ու հիմնականում հայտնվում որոշ մասնավոր բանկերում։ Այս ամենից հետո վարչապետը պետք է պատասխան տար իր այն խոսքերի համար, երբ կոչ էր անում  խնայողությունները պահել ՀՀ դրամով, բայց հետո փաստի առաջ կանգնեցրեց ՀՀ քաղաքացիներից շատերին՝ գիշերով մտնելով նրանց գրպանը, ինչպես որ գրպանահատն է նախապես բթացնում իր զոհի զգոնությունն ու օգտվելով իրավիճակից՝  թալանում նրան։ Բայց փոխարենը  պատասխանատվության ենթարկվելու՝ Տ. Սարգսյանը շարունակեց իր պաշտոնավարումը, ինչը ենթադրել է տալիս, որ Սերժ Սարգսյանը հաստատ դրամով չէր պահել իր խնայողությունները և դեմ չէր դրամի կտրուկ արժեզրկմանը։

Սրանք Տիգրան Սարգսյանի կյանքի և գործունեության երևացող կողմերի մի չնչին մասն էին, իսկ չերևացողները պարզ կդառնան միայն իշխանափոխությունից հետո, երբ կբացահայտվի նաև Իսպանիայում գտնվող նրան պատկանող անշարժ գույքի ձեռքբերման հանգամանքները։

Չմոռանանք նաև, որ երբ տարիներ առաջ գողություն էր կատարվել Տ. Սարգսյանի բնակարանից՝ նա, ըստ մամուլի հրապարակումների, քննիչներին ասել էր, թե տարվել է շատ փող, բայց, չգիտես ինչու, իրավապահները չէին հետաքրքրվել, թե որտեղի՞ց այդքան շատ փող մշտապես պետական հիմնարկներում աշխատած հայկական «Կորեյկոյին» …

Բուն թեման

«Ուրբաթախոս» վարչապետն իր երկարաշունչ հարցազրույցում բացահայտեց իշխանության վերին օղակների մտածողության ողջ էությունը։

Պատասխանելով տեղական արտադրության խթանմանն ու ներկրման դեմն առնելու խնդիրներին վերաբերող հարցերին՝ նա ասաց, թե մենք պետք է ոչ թե ապրանք արտադրող, այլ ծառայություններ արտադրող  երկիր դառնանք։ Ու որպեսզի մասշտաբային ու գլոբալ մտածողության կրող երևա՝ Սարգսյանը հիշեց Չինաստանի, Հնդկաստանի և ԱՄՆ–ի տնտեսությունների մասին։

Ի դեպ, Չինաստանին, Ինդոնեզիային, Սինգապուրին տեղի–անտեղի անդրադառնալը  յուրօրինակ թերարժեքություն ու գավառամտություն է, որն առկա է   այդ երկրների մասին   խոսող մեր տնաբույծ «վունդերկինդների» մոտ։ Դա ճիշտ այնպիսի գավառամտություն է, ինչպիսին մենք տեսանք օտարալեզու հանրակրթական դպրոցների բացման թեմայով իշխանական քարոզի ժամանակ, երբ հայտարարվում էր, թե օտարալեզու դպրոցների դեմ խոսողները չեն ուզում դուրս գալ քարանձավային մտածելակերպի կաղապարներից, այնինչ հենց իրե՛նք էին գտնվում կաղապարների ու բարդույթների մեջ, բայց բնականաբար չէին զգում դա, քանի որ ընդմիջման ժամերին իրենք «լանչ» են անում, իսկ քննարկումները վերածում են «դիսքաշընի»։ Ինչևէ։

Ըստ վարչապետի՝ ԱՄՆ–ն ապրանք արտադրող երկիր չէ (հաստա՞տ, ԱՄՆ–ն ապրանք չի արտադրու՞մ), այլ ինովացիոն ծառայություններ է արտահանում, և Հայաստանն էլ պետք է ձգտի այդպիսին դառնալ, քանի որ Չինաստանն ու Հնդկաստանն ամեն ինչ էժան արտադրում են։ Այն որ ԱՄՆ–ը ինովացիոն տնտեսություն ունի՝ փաստ է, բայց իրականությանը չի համապատասխանում վարչապետի խոսքը, թե Միացյալ Նահանգներում ապրանք չեն արտադրում։

Եթե անկախության սկզբնական փուլում նման պարզունակ մտքեր հայտներ նախորդ դարի 90–ականների ՀՀ կառավարության ներկայացուցիչը, ով պլանային տնտեսությունից ուզում էր անցնել շուկայականի և մարքսիզմը փոխարինել դասագրքային  ադամսմիթականությամբ՝ դեռ կարելի էր հասկանալ, բայց երբ  հիմա է գործադիր իշխանության ղեկավարը  հայտարարում, թե մեզ արտադրություն պետք չէ, ապա սա լուրջ մտահոգության տեղիք է տալիս։ Նշանակու՞մ է արդյոք, որ ապրանքային այն արտադրությունները, որոնք գործում են մեզանում, խնդիր է դրվել փակել։ Չէինք ուզենա այդպես մտածել, բայց վարվող տնտեսական քաղաքականությունն ու վարչապետի խոսքերը մեզ համոզում են, որ գործ ունենք Հայաստանի ապրանքային արտադրության մոլի հակառակորդների հետ։

Վարչապետն ակնհայտորեն չէր հասկացել լրագրողի հարցը, որը, թերևս,  վերաբերում էր տեղական սննդի ու թեթև արդյունաբերության, ինչպես նաև  այն ապրանքների արտադրության օժանդակությանը, որոնք հնարավոր է մեզ մոտ ունենալ, եթե հարկաբյուջետային ու դրամավարկային համապատասխան քաղաքականություն լինի։

Պարզվում է, որ Տ. Սարգսյանն այնքան մտահոգ է ներկրողների շահերի պաշտպանությամբ, որ չի ուզում մաքսատուրքերը վերանայել, որպեսզի տեղական արտադրողները հանկարծ մեծ շահույթ չստանան։

Հարցազրույցից տպավորությունն այնպիսին էր, որ ելույթ էր ունենում ոչ թե ՀՀ վարչապետը, այլ օտարերկրյա ֆիրմայի մի գործակալ, ով ուզում է առավելագույն շահույթ ստանալ այս տարածքից՝ նվազագույն ներդրումներով։

Ի դեպ, վարչապետը շրջանցեց այն հարցը, որը վերաբերում էր երկաթի հանքերի վաճառքին, դրանց նորաթուխ տերերին ու գործարքի թափանցիկությանը։ Իսկ գործարքն այդ ակնհայտորեն կոռուպցիոն ռիսկ է պարունակում իր մեջ, քանի որ հսկայական հանքերը վաճառվել են չնչին գումարներով ու հայտնի չէ, թե ում և ինչ ներդրումային ծրագրի դիմաց։ Այս գործարքի շուրջ հայտնի է միայն այն, որ վարչապետի եղբայրը Չինաստանում ՀՀ դեսպան է աշխատում ու ներդրողներն էլ ներկայացել էին հենց չինացիների՛ դեմքերով։ Տարածված կարծիքի համաձայն՝ Հայաստանի երկաթի հանքերի նոր սեփականատերերը այնքան չինացին են, որքան որ վարչապետի կուսակցական ընկեր, ՀՀ ֆուտբոլի ֆեդերացիայի նախագահ Ռուբեն Հայրապետյանը՝ գերմանացի։

Ինչ վերաբերում է ՀՀ–ում ստեղծվելիք  ծառայությունների որակի բարելավմանն ու արտահանմանը, ապա վարչապետը նշեց, որ իրենք այդ ուղղությամբ լուրջ քայլեր են անում՝ բարեփոխելով կրթական համակարգը։ Դիտարկելով իշխանության քայլերը «կրթական բարեփոխումների» մասով՝  կտեսնենք, որ այն ընդամենը դրսևորվել է օտարալեզու հանրակրթական դպրոցներ բացելու օրենսդարական նախաձեռնությամբ։ Եթե համադրենք այդ «բարեփոխումը» վարչապետի ամիսներ առաջ հայտնած այն մտքի հետ, թե արձանագրվող արտագաղթի պահով պետք չէ մտահոգվել, քանի որ 21–րդ դարում մարդիկ միգրացիոն բարձր մոբիլություն են ցուցաբերում և պետության գործը պետք է լինի այդ մոբիլությանը ճիշտ ձևով օժանդակելը (միգրանտները պետք է տիրապետեն օտար լեզվի, որպեսզի կարողանան արագ ինտերգրվել այն հասարակություններին ուր արտագաղթում են), ապա այս իշխանության գործողությունների հրեշավոր բնույթն ակնհայտ է դառնում։

Փաստորեն՝ վարչապետի պատկերացրած տնտեսությունը պետք է հետևյալ սխեմայով աշխատի. պետությունը կրթական համակարգով նպաստում է որակյալ ծառայության արտահանմանը, որի սուբյեկտը հայ մարդն է, ով պետք է լավ տիրապետի օտար լեզվին, մեկնի արտագնա աշխատանքի, դրսում նպաստի վիրտուալ «Հայկական աշխարհի» հզորացմանն ու այնտեղից փող ուղարկի իր ՀՀ–ում բնակվող հարազատներին, ովքեր կսպառեն Չինաստանում կամ Հնդկաստանում արտադրված ապրանքները։ Բայց չէ՞ որ սա հակապետական ու հակահայկական մտածողություն է։ Սա «Հայաստանն առանց հայերի» տխրահռչակ ծրագրի «ազգային» տարբերակն է։

Բոլոր նորմալ երկրներում նման կոդերի կրողին ոչ թե վարչապետ, այլ կառավարության շենքի պահակ չէին նշանակի, բայց մեզ մոտ առկա է մի քիչ այլ՝ «նախաձեռնողական» ու «ֆուտբոլասեր» իշխանություն, որի հիմնական կարգախոսներն են «Չի սխալվում նա, ով ոչինչ չի անում», ինչպես նաև «Մենք պետք է ճկունություն դրսևորենք որոշումներ կայացնելիս և դրանք փոխելիս»։

Այդ կարգախոսները Սերժ Սարգսյանը հնչեցրել էր երկու տարի առաջ կայացած ՀՀԿ–ի  համագումարում, երբ փորձում էր արդարացնել իր ձախողումները հայ–թուրքականի մասով։ Հիմա նույն բանն անում ու ասում է նաև Տիգրան Սարգսյանը, ում գլխավորած կառավարությունը շաբաթը մեկ որոշումներ է կայացնում, հետո փոխում է այդ որոշումներն ու օրեր անց փոխում նաև փոփոխված որոշումները։ Վարչապետն ասաց, որ դա իրենց առավելությունն է և ավելացրեց, որ միայն գործ չանող մարդը չի սխալվում։

«Ամեն ինչ լավ կլիներ, եթե չունենայինք ՀՆԱ անկում և բարձ գնաճ»,– անկեղծացավ վարչապետը՝ լրագրողների հետ շփվելիս։ Բա էլ ի՞նչն էր լավ, եթե տնտեսության երկու հիմնական բնութագրիչները լավ չէին։ Դա նույնն է, թե ասես օպերացիան հաջող անցավ, բայց հիվանդը մահացավ։

Ու չնայած այս ամենին՝ մարդիկ որոշել են, որ ճիշտ ուղու վրա են և փորձելու են ծառայություն մատուցող երկիր դարձնել Հայաստանը, իսկ թե ի՞նչ ծառայություն՝ դեռ չի ասվում։ Հավանաբար մի որոշ ժամանակ անց կհայտարարեն, թե սխալվել են այդ մասով, բայց դե չի սխալվում նա ով…

Իսկ միգուցե վարչապետն ա՞յլ բան է հասկանում, երբ խոսում է մեր ժողովրդի կողմից մատուցվելիք բարձրորակ ծառայությունների մասին։ Միգուցե։ Շաբաթներ առաջ նրա խորհրդականը մանկապիղծն էր, ով «ծառայությունների» ուղղությունը զարգացնելու մասով, ենթադրաբար, հազար ու մի խորհուրդ տված կլինի Տ. Սարգսյանին։ Ի վերջո, վարչապետն է՛լ, վարչապետի նախկին խորհրդականն է՛լ Հայ առաքելական եկեղեցու աստվածավախ հետևորդներից են ու հազիվ թե պիղծ մտքեր փոխանակած լինեն ծառայությունների մատուցման թեմայով …

Նեոբոլշևիզմը և կոռուպցիան գործողության մեջ

Տիգրան Սարգսյանի բանավոր խոսքը ևս մեկ անգամ բացահայտեց այս իշխանության նեոբոլշևիկյան էությունը, կոռուպցիոն մտածելակերպը և անսահման ցինիզմը։

Դատեք ինքներդ. մարդն ասում է, թե Կառավարությունը շուտով օրենսդրական նախաձեռնությամբ է հանդս գալու, որի արդյունքում գործադիրին լիազորություններ են տրվելու շուկայում գներ սահմանելու և ստիպելու, որպեսզի գների կտրուկ տատանումներ չլինեն։ Այսինքն՝ վերադառնում ենք պլանային տնտեսության, և գները սահմանում է պետությունը։

Վարչապետի խոսքերի փիլիսոփայությունն այն է, որ մեր բիզնեսի ներկայացուցիչներն ագահ են և միայն պետական միջամտությամբ է հնարավոր կարգավորել նրանց շահույթի չափը։ Պատմությունից հայտնի, որ նման հռետորաբանությունը հատուկ է բոլշևիկներին, ովքեր դեմագոգիկ հայտարարություններով կուլակաթափ են անում մարդկանց, բայց դրանից հետո ո՛չ գործարանն է հայտնվում բանվորների ձեռքում, ո՛չ էլ հողն է տրվում  գյուղացուն։

Արձանագրենք, որ մեզանում գերիշխող է դարձել նեոբոլշևիզմը, որը կառուցվում է Սերժ Սարգսյանի և իր գործիք Տիգրան Սարգսյանի կողմից։

Եթե Կառավարությունում իրոք մտահոգ են գների աճով, ապա մարդկությունը հնարել է շատ պարզ ու ժողովրդավարական մեխանիզմ. թող իշխանությունները նպաստեն մրցակցային շուկայի ձևավորմանը, տարանջատվեն բիզնեսից և հստակեցնեն խաղի կանոնները, այլ ոչ թե Սերժ Սարգսյանի գլխավորությամբ «մեկ օլիգարխի տնտեսության» կառուցման շրջանակներում տեռորի ենթարկեն բիզնեսի բոլոր շերտերին, նրանցից «յոթ կաշի» քերթեն, ու հետո ստիպեն գին չբարձրացնել, որպեսզի սոցիալական լարվածություն չլինի։

Այն ինչ այժմ անում են սրանք, ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ սեփականության վերաբաշխում և մեր պետության նկատմամբ իրականացվող հանցավոր քաղաքականություն։

Ինչ մնում է տեղական արտադրությանը նպաստող վարչապետական պատկերացումներին, ապա նա դեմ է տեղական բիզնեսին համընդհանուր  օրենսդարական աջակցություն ցուցաբերելուն, բայց կողմ է առանձին բիզնես–ծրագրերի համար հարկային արտոնություններ սահմանելուն, երբ այդ սուբյեկտներն իրենց ծրագրերով կներկայանան գործադիրին։ Այդ դեպքում վարչապետը խոստացավ և՛ վարկային աջակցություն, և՛ հարկային արտոնություններ։ Հիշեցնենք, որ նման ձևով տնտեսությունը կառավարվում էր սովետների օրոք, երբ կենտրոնն էր որոշում, թե արտադրության ո՞ր տեսակն է պետք զարգացնել և ո՞րն է հասարակության կարիքը։ Արդյունքը լինում էր այն, որ խանութներում ապրանքային դեֆիցիտ էր առաջանում, իսկ եղածներն էլ «տակից» էին վաճառվում։ Մեզ մոտ էլ է դա սպասվում, եթե վարչապետը գնա մինչև վերջ։ Նոր տարվա օրերին ձվի շուկայում տիրող իրավիճակն ասվածի վառ ապացույցն է. պետության միջամտությունը բերեց ձվի անհայտացմանը և թանկացմանը։

Վարչապետի ծրագրերը՝ պետական մարմինների ընտրովի հովանավորչության դասական օրինակ է, և բոլորս էլ կարող ենք կասկածել, որ ընտրովի արտոնյալ պայմաններ կստանան նրանք, ովքեր մոտ են իշխանությանը կամ պատրաստ են փայ տալ արտոնյալ պայմաններ սահմանողներին։ Ի՞նչ է սա, եթե ոչ կոռուպցիա և հավասար հնարավորությունների ու շուկայական ազատ մրցակցության խաթարում։

Ի՞նչ երաշխիք, որ Կառավարության հովանավորչությունից կօգտվեն նաև այն սուբյեկտները, որոնց հետևում կանգնած չեն լինի նախագահական նստավայրը կամ վարչապետական շրջանակը ներկայացնող  մարդիկ, կամ ինչու՞ է պետք այդ ընտրովի հովանավորչությունն ընդհանրապես, երբ կարելի է բյուջետային քաղաքականությամբ և վարկային տոկոսադրույքների ընդունելի չափ սահմանելու միջոցով նպաստել ամբողջ դաշտի զարգացմանը։ Կամ ինչու՞ է իրեն շուկայական տնտեսության ջատագով հայտարարած կառավարությունը ցանկանում գին սահմանել ու անհասկանալի գործոններ հաշվի առնելով՝  տնտեսավարող այս կամ այն սուբյեկտին արտոնություններ տալ։ Եվ Տ. Սարգսյանը դեռ խոսում է կոռուպցիան հաղթահարելու մասի՞ն։

Ի դեպ, կոռուպցիայի մասով վարչապետի ցինիզմը սահմաններ չի ճանաչում։ Ըստ նրա՝ իշխանություններն ուզում են կոռուպցիայի դեմ պայքարել, բայց քանի որ հասարակությունը չի ուզում և բողոքում է, երբ որևէ միջին կամ ստորին օղակի կոռուպցիոների են իրենք կալանավորում՝ այդ իսկ պատճառով սերժսարգսյանական թիմը չի իմանում, թե ինչ անել։ Այսինքն՝ ստացվում է, որ իշխանության վերին օղակներում հրեշտակներ են հավաքված, իսկ ահա հասարակությունը հանցագործ ու կոռուպցիոն մտածողություն ունի, և չի ուզում փոխել իր վարքականոնը. ի՞նչ է մնում այս պայմաններում անել «խեղճ» Տիգրան Սարգսյանին, եթե ոչ վարվել այնպես, ինչպես հասարակությունը։

. . .

Ամեն դեպքում հարկ է արժանին մատուցել վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի նվիրվածությանը՝ պետությանը վախճանի հասցնելու իր սևեռուն գաղափարին։ Այդ հարցում նա շատ սկզբունքային է։

Երեք տարվա ընթացքում Սարգսյանը հետևողականորեն կյանքի կոչեց այդ գաղափարը և արեց ամեն ինչ, որպեսզի Հայաստանի Հանրապետության տնտեսությունը հայտնվի մի վիճակում, որից հետո պետության վախճանը ժամանակի հարց է դառնում։ Եթե այս խայտառակ ընթացքը չկասեցվի, ապա Տ. Սարգսյանի սիրած միգրացիոն մոբիլությունը կցուցաբերի հայ ժողովրդի գերակշիռ մասը, ինչից հետո մեզ կմնա կորսված հայրենիքի մասին «հուշագիրը»։

Բնականաբար այս ամենը թույլ տալ չի կարելի և վարչապետն իր խոսքով, ակամայից, նպաստեց այն բանին, որ ավելի շատ թվով քաղաքացիներ հասկացան, որ միայն ազգային–դեմոկրատական փոփոխություններ ենթադրող իշխանափոխությամբ է հնարավոր երկիրը դուրս բերել ճգնաժամից ու բռնել զարգացման ուղի։

Անդրանիկ Թևանյան

http://7or.am/archives/41153 

F-35 Takes Inaugural Production Flight

Submitted by Tyler Durden on 02/26/2011 15:10 -0500


And now, we have a working F-35. Defensetech reports: "A new chapter in the history of U.S. Air Force fighters began yesterday when the service’s fist production model F-35 Joint Strike Fighter took to the skies at Lockheed’s Fort Worth, TX., facility for the very first time. Yes, the program’s had its troubles and the Marines’ B-model is nowhere near ready for production but this marks the beginning of the program becoming an operational reality. This flight paves the way for Air Force instructor pilots to start flying the jets at Eglin Air Force Base, in Florida starting this May. This means, believe or not, we’re finally going to see operational F-35s. Still, it’s gonna be a while. The IOC date for the Air Force remains 2016." Luckily, it can now be deployed tomorrow... if need be.

And the official Lockheed Press Release:
The first production model of the Lockheed Martin F-35 Lightning II made its inaugural flight today in preparation for delivery to the U.S. Air Force this spring. The jet will head to Edwards Air Force Base, Calif., to support developmental testing shortly after the Air Force takes delivery.
“The aircraft was rock-solid from takeoff to landing, and successfully completed all the tests we put it through during the flight,” said Lockheed Martin Test Pilot Bill Gigliotti. “The Air Force is getting a great jet that represents a huge leap in capability, and we’re looking forward to getting it into the hands of the service pilots in just a few more weeks.”
During the flight, the conventional takeoff and landing (CTOL) F-35A variant, known as AF-6, underwent basic flight maneuvering and engine tests. Test Pilot Gigliotti took off from Naval Air Station Fort Worth Joint Reserve Base at 3:05 p.m. CST and landed at 4:05 p.m. The jet will continue flight tests in Fort Worth for about a month before it is accepted by the Air Force.
The F-35A CTOL variant – designed to meet U.S. Air Force requirements – is also the primary export version of the Lightning II. The air forces of Italy, the Netherlands, Turkey, Canada, Australia, Denmark, Norway and Israel will employ the F-35A.
Deliveries of the F-35B short takeoff/vertical landing variant to the U.S. Marine Corps also begin this year, while deliveries of the F-35C carrier variant to the U.S. Navy start in 2012. Seventeen F-35s have entered testing since December 2006, and have logged more than 650 flights and numerous ground tests.
The F-35 Lightning II is a 5th generation fighter, combining advanced stealth with fighter speed and agility, fully fused sensor information, network-enabled operations and advanced sustainment. Lockheed Martin is developing the F-35 with its principal industrial partners, Northrop Grumman and BAE Systems.
Headquartered in Bethesda, Md., Lockheed Martin is a global security company that employs about 132,000 people worldwide and is principally engaged in the research, design, development, manufacture, integration and sustainment of advanced technology systems, products and services. The Corporation’s 2010 sales from continuing operations were $45.8 billion.

http://www.zerohedge.com/article/f-35-takes-inaugural-production-flight

Բագրատունյաց տոհմը՝ հա՞յ, թե՞ հրեա...

Գրել է Լուսանցք

25-02-2011

Ճշմարտություն եւ իրականություն – Բագրատունյաց տոհմը՝ հա՞յ, թե՞ հրեա Պատմաբաններից ոմանք ընդունում են Բագրատունիներին որպես հայ, մյուսները՝ որպես հրեա: Բոլոր քննարկումներում ելակետ են համար-վում Մովսես Խորենացու եւ այլոց հայտնի շարադրանքները, Բագրատունյաց տոհմը սերում է հրեա Շամբատից կամ Սափատիա անվամբ իշխանից: Պատ-մական դեպքերը շարադրած բոլոր հեղինակները ինչպես մ.թ.ա., այնպես էլ հետո նշում են մեկ անառարկելի փաստ. Երուսաղեմից հրեաները տե-ղափոխվել են Բաբելոն, նաեւ՝ Հայաստան: Մեր նպատակն է այս հոդվածում Բագրատունիների ծագումնաբանությունը եւ ազգային պատկանելությունը ներկայացնել այնպես, ինչպես նրանք կան պատմության մեջ, եւ զատել նրանց հայտնի պատմություններից: Փորձենք հասկանալ՝ ով է իրականում Շամբատ կամ Սափատիա անվամբ իշխանը իր ծագումով: Չենք անդրադառնա մեր պատմագրությունում իրենց կայուն տեղը ունեցող կարծիքներին, այլ կօգտագործենք այնպիսի նյութեր, որոնք քիչ են գործածվել կամ առհասարակ դուրս են մնացել ուսումնասիրողների տեսադաշտից: Մեր պատմագրությունում հիմք է համարվում Խորենացու շարադրանքը, որի հիմնական միտքը շատ պարզ է, հայոց պատմություն կերտողները՝ սպարապետներ Բագրատունիները եկել են Հրեաս-տանից: Բագրատունիների սկիզբը Խորենացին մեզ է ներկայացնում Երուսաղեմից, դրանով իսկ ամրագրում նրանց տարիքը. Բագրատունյաց տոհ-մը, ըստ Խորենացու, հայտնի էր 900 տարի, այսինքն՝ Բագրատունիք գալիս են մ.թ.ա. 500 դարից: Միայն 900 տարվա՝ հայոց աշխարհում ապրելու եւ հայոց պետականաշինությանը մասնակցելու փաստը բավարար է Բագրատունիների այլածին լինելու տեսակետը հերքելու եւ հոդվածը չշարու-նակելու համար, սակայն կշարունակենք եւ կներկայացնենք մեր հիմավորումները: Խորենացին մեզ տալիս է ամենագլխավոր տեղեկությունը. Բագրատունյաց տոհմը Միհրական–առյուծակիրներ է, ներկայացնում է Տարոնին հոգեւոր գաղափարախոսությանը հակակշիռ Այրարատի նյութապաշտա-կան գաղափարախոսության կրողներին: Մենք ելակետ ենք համարում Խորենացու այս տեսակետը եւ կփորձենք հիմնավորել այն պատմագիտական տեղե-կություններով, որոնք հայթայթեցինք այս քննախուզության համար: Հրեական պատմությունից իմանում ենք, որ Երուսաղեմի համար պայքարում էին Բաբելոնը եւ Եգիպտոսը: Երուսաղեմի հրեա խնամակալ Իո-շիյահուն, հենվելով Եգիպտոսին, մ.թ.ա. 598թ. ապստամբեց Բաբելոնի, այսինքն՝ Նեբուշադնեզզար II-ի դեմ: Վարդան Արեւելցին «Տիեզերական պատմություն» գրքում համառոտ տեղեկացնում է, որ Պարույր թագավորի որդի Հրաչեն Նաբուգոդոնոսորի հետ մասնակցել է Երուսաղեմի գրավ-մանը: Ղեւոնդ Ալիշանը, հավանաբար օգտվելով Բերոսի պատմագրությունց, այսպես է ներկայացնում Բագրատունիների պատմությունը, Բաբելոնի Նաբուգոդոնոսոր արքան Քրիստոսից 600 տարի առաջ գնում է պատժելու Տիրոջ օրենքներից շեղված հրեաներին, նրան զինակցում էր հայոց Հրաչե թագավորը:Կատարենք որոշակի հստակեցում. հենվելով արդեն շարադրված տեղեկություններին՝ շեշտենք. մեր պատմագրությունում հայտնի Նաբուգոդոնոսո-րը նույն ինքը Նաբուկոդրոսսոր կամ Նեբուշադնեզզար II–ն է: Մ.թ.ա 597թ. Նեբուշադնեզզար II-ը հայոց Երվանդունինեի Հրաչե թագավորի հետ միասին հնազանդեցնում է Երուսաղեմը: Քաղաքը հանձվեց եւ այնտեղից 3 հազ առեւտրականներ տեղահանվեցին, ուղարկվեցին Բաբելոն: Կա-ռուցենք մեր տրամաբանական շարքը, Նեբուշադնեզզար II արքան եւ հայոց Հրաչե թագավորը Երուսաղեմի գրավումից հետո քաղաքում նշանակե-ցին կայազոր: Կայազորի հրամանատարի թեկնածուն ամենայն հավանականությամբ պետք է լիներ հայոց Հրաչե արքայի բանակից: Այդ քայլով Նե-բուշադնեզզար II-ը պետք է ըստ արժանավույն գնահատեր հայոց թագավորի մասնակցությունը քաղաքի գրավմանը, բայց... թե ում նշանակեց, հայտնի չէ: Սակայն հայտնի է, որ նշանակված կայազորապետի հրամանատարությամբ Երուսաղեմը հսկվեց 2 տարի, նույն ժամանակահատվածում Երուսաղեմը 2-րդ անգամ ապստամբեց Նեբուշադնեզզար II-ի դեմ: Մեզ հասած պատմություններից կարող ենք դուրս բերել Երուսաղեմի կայազորի հրամանատարի անունը: Որ, մեր կարծիքով, պետք է լիներ Սմբատ, առավել հայտնի Շամբատ կամ Սափատիա անուններով: Սա հիմնավորենք հետեւյալ կերպ. Նեբուշադ-նեզզար II-ի կողմից Երուսաղեմի նշանակված կայազորը եւ նրա հրամանատարը պետք է ներկայացնեին հաղթանակած թագավորի կամքը: Պահպանված պատմա-կան նյութերը հնարավորություն են տալիս վերականգնել Երուսաղեմի ապստամբության դեպքերը Նեբուշադնեզզար II-ի դեմ: Հասկանալով պատե-րազմի կանոնները՝ կարող ենք համոզված ասել, որ կայազորը զինաթափվել է, իսկ կայազորապետը բանտարկվել, որից հետո քաղաքի ներսում իշ-խանությունը անցել է ապստամբների ձեռքը: Ապստամբած Երուսաղեմին Նեբուշադնեզզար II-ը պաշարեց եւ գրավեց, հետո կայազորին ու կենդա-նի մնացած կայազորապետին ազատագրեց (սա որպես տեսակետ): Այս դեպքերի հետ կապված Բերոսը ասում է՝ Նեբուշադնեզզար II-ը հրեա թագավորի ար-քունիքը մոտ 10 հազ մարդկանցով տեղափոխեց Բաբելոն իր զիվորների ուղղեկցությամբ: Երուսաղեմը մնաց ավերված՝ մինչեւ հրեաները նորից վերադարձան Երուսաղեմ Բաբելոնից: Շատ կարեւոր է այս քննախուզության համար, հատկապես, Ասորեստանի աքադդացի թագավոր Սինաքքերի-բի-Սին-աքքե-էրիբա «Սին կամ լուսնի աստված ավելացրեց եղբայրներին» կենսագրությունը: Նրա կենսագրությունից հասել են պատառիկներ, բայց մեզ հայտնի է, որ նա ամուսնացել է Մարաստանի արքայադստեր Ամիտիս (Սեմիրամիդա) Շամիրամի հետ եւ որպեսզի հագեցնի իր կնոջ թա-խիծը, կառուցում է նրա համար հանրահայտ «կախովի այգիները»: Սա այն Շամիրամն է, որ պետք է ցանկանար տիրանալ Արա Գեղեցիկին: Ըստ տեղե-կությունների՝ Սինաքքերիբը մեկ զավակ ուներ, այդ մասին նաեւ գրում է A.K. Grayson, Assyrian and Babylonian Chronicles (Locust Valley, N.Y., 1975): Նույնքան կարեւոր են նաեւ Ասորեստանի աքադդացի թագավոր Սինաքքերիբի եւ Բաբելոնի հալդեացի թագավոր Նեբուշադնեզ-զար II-ի փոխհարաբերությունները, որը նաեւ պատմագրությունում համարվում է ազգությամբ հայ: Ըստ Բերոսսի պատմության, Սինաքքե-րիբը եւ Նեբուշադնեզզար II -ը կամ, ըստ Փլավիոսի, Նավուզարդանը 8 տարի հավասար իրավունքներով կառավարեցին Բաբելոնը՝ մինչեւ Նեբու-շադնեզզար II–ի կողմից Երուսաղեմի գրավումը եւ Բաբելոն վերադառնալը: Բաբելոն վերադառնալուց հետո Նեբուշադնեզզար II–ի եւ Սինաքքե-րիբի միջեւ տեղի է ունենում հակամարտություն՝ կապված Բաբելոնը գահակալելու իրավունքի հետ: Այս հակամարտությունը շատ կարեւոր է Շամ-բատ կամ Սափատիա անուններով իշխանի դերը եւ նշանակությունը, ինչպես նաեւ ազգային պատկանելությունը բացահայտելու համար: Նեբուշադ-նեզզար II–ի եւ Սինաքքերիբի հակամարտությունը ավարտվեց վերջինիս սպանությամբ, քանի որ Սինաքքերիբը խախտել էր Նեբուշադնեզզար II–ի հետ ունեցած պայմանագիրը գահակալական իրավունքի հետ կապված: Սինաքքերիբը սպանվեց Կալքու քաղաքի Նինուրտայի տաճարում, Նեբուշադ-նեզզար II-ի զավակ՝ Ադրամմելեղ /Արադբելիտի ձեռքով: Համաձայն Հին Կտակարանի՝ սպանողները 2-ն են՝ 2 եղբայր՝ Ադրամմելեղ եւ Շարեցար: Նույն անձերի մասին Բերոսը ասում է, սպանողը Արադբելիտ է, իսկ երկրորդը՝ ազնվական Շարեցերն էր, որի մեկ այլ անունն է՝ Նաբուշարու-ցուր (Նաբուն պահապան արքային), ըստ Բերոսի՝ նրանք եղբայրներ չէին: Միաժամանակ, Բերոսը նաեւ ասում է՝ ազնվական Շարեցերը սպանեց Սի-նաքքերիբին եւ հեռացավ Հայաստան: Ըստ Բերոսի, Սինաքքերիբին սպանել է Ադրամմելեղը, որին հովանավորել է Շարեցեր կամ Նաբուշարու-ցուր – արքայի պահապան ազնվականը, եւ Նեբուշադնեզզար II–ին վերադարձրել է թագը, այսինքն ազնվական Շարեցերը վերականգնել է Նեբուշադ-նեզզար II-ի թագավորական իրավունքը:Բերոսի հետնորդ Աբիդեն պատմիչը (մ.թ. ա. II կամ III դդ ), Շարեցերին տալիս է Ադրոմել անունը: Սիմոն Պարպոլան («The Murderer of Sennacherib» Death in Mesopotamia, ed. Bendt Alster (Copenhagen, 1980), սպանողին տալիս է Արադ Նինլիլ, իսկ ավելի ճիշտ՝ Արդա Մու-լիշի անունը, համաձայն նոր ասորական գրի՝ ի հակադրություն բաբելոնական Մուլուշի տարբերակի: Արդա Մուլուշին իր ձեւով մոտ է հրեա-կան Ադրամելլեղ կամ Ամալլեկ տերմինին, որը նույնական է հայկական Արդումուզան ձեւին: Հավանաբար, Շարեցերին Խորենացին հիշում է այս ձեւով. «Իսկ Շարաշանին, որ Սանասարի տնից էր, մեծ բդեշխ եւ կուսակալ է նշանակում հարավ-արեւմուտքում, Ասորեստանի սահմաններին մոտ, Տիգրիս գետի ափին՝ նրան գավառներ պարգեւելով Արձնը եւ նրա շրջակայքը, Տավրոս լեռը, որ է Սիմը, եւ ամբողջ Կղեսուրը»:Նորից անդրադառնանք Բերոսին եւ մյուս հեղինակներին, ըստ որոնց Սինաքքերիբին սպանել է Ադրամմելեղ/ Արդումուզան, Շարեցեր-Շա-րեցար կամ Նաբուշարուցուր – արքայի պահապանը անուններով մեզ հայտնի ազնվականը, եւ Նեբուշադնեզզար II–ին վերադարձրել է թագը, այ-սինքն՝ վերականգնել է Նեբուշադնեզզար II-ի թագավորական իրավունքը: Շարեցեր, Նաբուշարուցուր -արքայի պահապանը՝ ազնվականը Բերոսի մոտ հանդես է գալիս որպես թագի եւ նյութականի պահապան իշխան: Առաջանում է տրամաբանական հարց. ո՞վ կարող էր վերադարձնել Նեբուշադնեզզար II-ին թագը: Պատասխանն ակնհայտ է.- «Նեբուշադնեզզար II–ին թագը եւ գահակալական իրավունքները կարող էր վերադարձրել Երուսաղեմի կայազորի հրամանատարը՝ որպես ասպետական պատասխան իր փրկված կյանքի դիմաց: Նեբուշադնեզզար II–ին թագը վերադարձնելուց հետո եւ իր ծառայությունը ավարտած համարելով՝ Շարեցերը վերադառնում է Հայաստան, որպես թագադիր ասպետ: Հին Կտակարանը Շարեցար ազնվական իշխանին եւ Ադրամմելեղին ներկայացնում է որպես ավազակների եւ մարդասպանների՝ շրջանցելով այն փաստը, որ նրանք իրենց ասպետական պարտքն են կատարել Նեբուշադնեզ-զար II թագավորի նկատմամբ:Այս պարզաբանումը հնարավորություն է տալիս մեզ վերջնականապես նույնացնելու Հին Կտակարանի, Բերոսի եւ Խորենացու մոտ տարբեր ա-նուններով հանդես եկած մարդուն, որը ըստ էության, Միջագետքի պատմությունում հանդես է գալիս որպես Շմբատ, Շարեցեր Նաբուշարու-ցուր-ազնվական, իսկ հայոց պատմությունում որպես Սմբատ, Բագրատունիների տոհմադիր, որը իր թագադիրի իրավունքը ավանդել է իր տոհմին: Բագրատունիների ազնվական պահվածքի, դիցաբանական առյուծակիր-միհրականության նյութականի պահապան իրավունքների եւ նրանց կողմից թագը վերադարձնելու ավանդույթով պետք է պայմանավորված լիներ Հայոց թագավոր Վաղարշակի վարմունքը, երբ նա, ըստ Խորենացու, որպես գլխավոր քուրմ Արմավիրում, հարկադրում է Բագարատ իշխանին, կուռքեր պաշտել. «Վաղարշակը շատ խնդրեց, նույնպես եւ խոսքերով հարկադրեց հրեա Շամբա-տի զավակ Բագարատին, որ թագադիր եւ ասպետ էր, որպեսզի թողնի հրեական կրոնը եւ կուռքեր պաշտի, բայց երբ նա հանձն չառավ, Վաղարշակ արքան նրա կամքին թողեց»:Վերլուծենք այս գլխավոր պարբերությունը եւ տեսնենք, թե Խորենացին ինչպես է գործածում որոշ բառեր փոխաբերական իմաստով: Հայոց Վա-ղարշակ թագավորը նույպես օգտվում է հայոց կառավարման եւ իշխանական համակարգի անխախտ պայմանականություններից եւ ստիպում է Շամբատի զավակ Բագրատին, որպես նյութապաշտ, փոխաբերական իմաստով՝ հրեա, պաշտել ոչ թե աստվածներին, այլ մեկ այլ կուռքի, իսկ թողնել հրեա կրոնը ուղղակիորեն պետք է հասկանալ՝ թողնել նյութապահպանությունը, բայց քանի որ նա թագադիր եւ ասպետ էր, այսինքն՝ հավատարիմ էր իր դիցա-բանական առյուծակիր-միհրականության իրավունքներին, Վաղարշակ արքան նրա կամքին թողեց: Եզակի անհասկանալի հանդուրժողականություն բար-ձրագույն քրմի եւ արքայի կողմից: Մենք գիտենք, որ արքայի խոսքը չի դրժվում, միայն մի դեպքում է հնարավոր մերժել, երբ դիմացի-նը, այս դեպքում՝ Վաղարշակը, գիտեր Բագրատի իրական եւ դիցական արժեքը եւ փորձում էր նրան:Մեր կարծիքով՝ շարադրված նյութերը հնարավորություն են տալիս կատարել հետեւյալ եզրակացությունը, Շարեցեր/Նաբուշարուցուրը - Նե-բուշադնեզզար II արքայի թագի կամ թագավորական կարգի պահապանը նույն ինքը՝ Բագրատունիների տոհմի հիմնադիրն է, ով Նեբուշադնեզզար II-ի որոշմամբ նշանակվում է Երուսաղեմի զինվորական հրամանատար եւ պատմագրության մեջ առավել հայտնի է Շամբատ կամ Սափատիա անվամբ, այօր մեզ հայտնի որպես հայոց Սմբատ իշխան, որը Երուսաղեմում ներկայացնում էր նյութականի պահապան դիցաբանական առյուծակիր-միհրականության իրավունքները: Բագրատունիների իրավունքը ամրագրված է Նեմրութ սարի վրա Երվանդունիների կառուցած ծիսական համալիրում՝ որպես թագադիր եւ առյուծակիր-միհրական: Առյուծը պատկերված է Բագրատունիներին հատուկ խորհրդանշաններով, առյուծի դիցական խորհուրդը առանձնահատուկ է, առ-յուծը պատկերված է աստղ խորհրդանիշով եւ լուսնի պատկերով, աստղը արտահայտում է բարձրագույն աստծուն, ասինքն՝ Միհրին, իսկ լուսինը խորհրդանշում էր նյութականի գաղափարը, որը ենթակա է առյուծին, հետեւաբար, Երվանդունիներին նվիրված Նեմրութ սարի ծիսական համալի-րում աստղակիր եւ լուսնակիր առյուծը խորհրդանշում է միայն Բագրատունիներին: Հարկ ենք համարում անել եւս մեկ շեշտադրություն՝ Նեմրութ սարի ծիսական համալիրում Բագրատունիներին խորհրդանշում է արու առյուծը: Ինչու ենք շեշտում առյուծի սեռը, քանի որ սե-մական եւ հրեական դիցահավատամքային ընկալումներում էգ առյուծն է լուսնի խորհրդանիշը: Նեմրութ սարի ծիսական համալիրում մեր կող-մից մեկնաբանված առյուծի ամբողջական պատկերը ներկայացնում է Բագրատունիների տոհմական առաքելությունը, այս մասին անշուշտ գիտեր Վա-ղարշակ թագավորը: Բնականաբար չունենալով նման դիցական զորություններ եւ հստակ հայկական արմատներ՝ Բագրատը կոչնչացվեր հենց Վաղարշակ թագավո-րի կողմից:Լրացնելով Խորենացու տեսակետը՝ մեր նյութերով փորձեցինք առավել համոզիչ ներկայացնել Բագրատունիների 900-ամյա տոհմի հայկական լինելը, նաեւ աշխատեցինք հնարավորինս համոզիչ ու հիմնավոր ներկայացնել նրանց թագադիր եւ ասպետ ներկայանալու պատմությունը: Խորենացին մեզ հուշում է, որ հայոց տոհմական ավանդական օրենքները հայոց կյանքի անկյունաքարերեն են, իսկ ազնվական եւ էթնոկենտրոն մտածողությունը հայոց ընտրանիի կենսակերպն է: Արամ ՄկրտչյանԳերմանիա04.02.2011թ. «Լուսանցք» թիվ 7 (183), 2011թ.Կարդացեք «Լուսանցք»-ի PDF տարբերակները www.hayary.org -ի «Մամուլ» բաժնում www.pressinfo.am -ի «Բեռնում» բաժնում

Նարեկացու «Մատյան»-ի «հայրենի հաղորդության» ուխտագիրքը - Հայ հեթանոսական Գիրքը չի կորել...

Գրել է Լուսանցք

25-02-2011

Պատմության մութ ծալքերից՝ առանց գրաքննության – Նարեկացու «Մատյանի»՝ «հայրենի հաղորդության» ուխտագիրքը Գիրք, որը կորած էր համարվում...«Գիրքն է ասել» (Նարեկացի) Ընդունված է ասել՝ հայ դիցաբանությունը, հայ հեթանոսական հավատալիքները, հայ  նախնի ավանդույթները, ի հետեւանք գլխավորապես 301-ի հոգեւոր եղեռնի, կորստյան են մատնվել եւ դրանցից միայն առանձին փշուրներ են մեզ հասել Խորենացու օգնությամբ: Կանգ չառնելով այն հարցի վրա, որ հայ դիցաբանությունը հայի հիշողության, հայի սերումի ու ծագումի վկայագիրն է, իսկ նախնի հավատալիքներն ու ա-վանդույթները՝ նրա կենսունակության առհավատչյան, եւ, հետեւաբար, քանզի Հայը տեւել է, ու կա՝ դրանք (նույնն է, թե հայ կյանքի հոգեւոր բնարմատները) չէին կարող ամբողջովին կորստյան մատնվել եւ, զանազան ձեւերով, չարտահայտվել ազգի բանահյուսության, գրականության, ար-վեստի տարբեր ձեւերի, գիտության մեջ, կենցաղում: Ինչպես միջնադարյան հայ հանճարի՝ Նարեկացու «Մատյանի» ու մյուս երկերի (գլխավո-րապես Տաղերի) ուսումնասիրությունն է հիմք տալիս եզրակացնելու, տակավին հակադիցաբանական (հակազգային) ժամանակներում՝ միջնադարում գոյություն է ունեցել հայ դիցաբանության, հայ նախնի ավանդույթների ու հավատալիքների գիրք՝ Ուխտագիրք, որից եւ մեր «լուսապսակ ճակատը» (Չարենց) սնվել է իր «Մատյանը», ինչպեսեւ որոշ Տաղեր երկնելիս: Ի՞նչն է հիմք տալիս դա ասելուն: Հայ նարեկացիագիտության մեջ հաստատված է արդեն, որ Նարեկացին հայ բանահյուսությունից լիուլի սնվել է: Օրինակ, Սեւակը միջնադարյան մեր հանճարին համարելով «ոտից գլուխ նորարար», դա, նախ եւ առաջ, պայմանավորում է «ժողովրդական բանահյուսության... օգտագործմամբ», որը «պաշտոնական գաղափարախոսությունը համարում էր ոճրագործություն եւ անառակություն»: Ինչ խոսք, հայ նախնի ավանդույթների ու հավատալիքների գլխավոր պահպանիչ հայ բանահյուսությունը ըստ ամենայնի գնահատող ու իր երկերում լիուլի օգտագործող մեր հանճարը չէր կարող անտարբեր մնալ նաեւ հայ հեթանոսական գրքի հանդեպ (չէ որ նա նախ եւ առաջ գրավոր մշակույթի աշխարհում էր իր հոգեւոր հասունացումն ապրել, այդ աշխարհի մշակն էր, եւ, հետեւաբար, գիրքը նրա հոգուն ո՛չ պակաս հարազատ պետք է լիներ): Իսկ նման գիրք (կամ գրքեր) նրա ժամանակներում եղել է արդյո՞ք:Նարեկացու ապրած ժամանակներից հետ՝ դեպի 5-րդ դարը գնանք: Բուզանդը՝ այդ ժամանակների պատմիչը, վկայելով իրենից առաջ ու իր ժամանակնե-րում հայի մեջ հայ հեթանոսական հավատալիքների կենսունակության փաստը, գրում է. «Վաղուց ի վեր, երբ նրանք (հայերը, - Ս.Մ.) քրիստո-նեության անունն ստացան՝ այդ (կրոնը) հանձն առան հարկից ստիպված՝ իբրեւ մի մարդկային սովորություն, իբրեւ մի մոլորություն, ա-ռանց ջերմեռանդ հավատի: (Կրոնն) ընդունեցին ոչ թե գիտությամբ, հուսով ու հավատով,..., այլ միայն քչերը, որոնք փոքր ի շատե ծանոթ էին հունական կամ ասորի գրագիտության՝ մասամբ հասկանում էին այդ (կրոնը): Իսկ որոնք որ գրագիտության արվեստից զուրկ էին, նախարարների եւ շինականների մյուս բազմությունը,... նրանցից ոչ մեկը ոչ մի խոսք, ոչ կես խոսք, ոչ մի բան, ոչ մի նշույլ իրենց լսածներից չէին կարող մտքերը պահել կամ հասկանալ... Նրանք... իրենց (ժամանակը) մաշում էին պարսավելի կրթությամբ, հին հեթանոսական սովորություննե-րով... Նրանք սիրում էին իրենց առասպելների երգերը, վիպասանությունները, նրանցով կրթվում, նրանց հավատում էին, նրանց մեջ հարատե-ւում... (նրանք,- Ս.Մ.) Աստվածների հին պաշտամունքները կատարում էին գիշերները...»: Պատմությունը դարձյալ փաստում է, որ ողջ միջնադարում (ընդհուպ մինչեւ 19-րդ դարը), տարբեր անվանումներով գոյություն է ունեցել հայ հեթանոսական արեւորդաց (արորդիների) շարժումը (եկեղեկացական պատմիչների տեսանկյունից՝ աղանդը...) եւ այն առաջ տանող հավատացյալնե-րի գաղտնի համայնքը՝ Արեւորդաց ուխտը:Հարց է առաջանում. մի՞թե Հայաստանի բնակչության, փաստորեն, մեծամասնությունը կազմող հայ հեթանոս (բնիկ) մասը, նրա ընտրյալ դասը, օգտվելով Մաշտոցի կողմից հայոց գրերի վերստին գյուտի ընձեռած հնարավորություններից, իր հեթանոս ավանդույթները, հեթանոս հավատա-լիքները գրի չէր առնում՝ դրանք պաշտամունքային, կրթադաստիարակչական, ինչպես նաեւ՝ սերունդներին փոխանցելու նպատակով օգտագործելու հա-մար (հետո ինչ, որ եկեղեցին խստիվ արգելում էր նման «պարսավելի» գործը): Անտարակույս, գրի առնում էր, եւ չէ՛ր կարող գրի չառնել. սիրե-լի հավատքը թե՛ ապրող, թե՛ գալիք սերունդների մեջ ապրեցնելու, հարատեւելու կենսական խնդիրը կար, իսկ դա՝ զուտ բանավոր կարգով, մրցակից քրիստոնեական վարդապետության՝ իր օրավուր զլացնող գրավոր քարոզչության աղմուկ-աղաղակի պայմաններում դժվար էր իրականացնել: Դժվար չէ ենթադրել նաեւ, որ այդպիսի գրքերից շատ-շատերը եկեղեցու կողմից հրո ճարակի են ենթարկվել, առանց այդ մասին հիշատակության անգամ... Սա-կայն, կրոնական հալածանքներից դարեդար թրծված հայ հեթանոսը մի՞թե ի զորու չէր գաղտնի պահել իր գրքերից որոշ օրինակներ, եւ դրանք փոխանցել սերունդներին: Ենթադրելի է՝ ի զորու էր...Նարեկացու ժամանակներում հայ հեթանոսությունը իր հերթական զարթոնքն էր ապրում, որին գլխավոր թափ հաղորդողը թոնդրակեցիական շարժումն էր: Ազգային ավանդույթների ու հավատալիքների վերականգնման ներազգային պոռթկման գլուխ կանգնած էր ժամանակակիցների կողմից իմաստուն հռչակված Սմբատ Զահրեւանցին, ով հազիվ թե հայ հեթանոսության վերազարթոնքի առիթը բաց թողներ, եւ ի մի չբերեր հայ հե-թանոս հավատալիքները (կամ էլ՝ չսրբագրեր արդեն գրառվածները, կամ էլ՝ վերստին գրի չառներ): Իսկ Նարեկացուն թոնդրակեցիությունը շա՛տ հո-գեհարազատ էր, ավելին՝ նա թոնդրակեցիությունը իր լրումին հասցնողն էր: Շարժման հանդեպ այդպիսի հարաբերություն ունեցողը, հե-տեւաբար, չէր կարող անտեղյակ լինել նրա հեթանոսական գրքից (կամ՝ գրքերից): Նարեկացու ձեռքում, առանց հարցի էության մեջ դեռեւս խորա-մուխ լինելու կարելի է ենթադրել, եղե՛լ է թոնդրակեցիներից՝ իրեն հասած հեթանոսական գիրք, քանզի նրա երկերում լիուլի արտահայտված հայ հեթանոսական հավատալիքների շերտերը չէի՛ն կարող պայմանավորված լինել ո՛չ լոկ հայ բանասացներից՝ իր՝ Նարեկացու լսածներով (իսկ որ շատ բան է լսել՝ դա ակներեւ է), եւ ո՛չ էլ այդ երկերի հեղինակի (թեկուզեւ՝ հանճարեղ) ոգու կանչով. այստեղ նաեւ գրավոր աղբյուրի առկա-յության հանգամանքը անտարակուսելի է թվում:Սակայն Նարեկացին ինքն է մեզ ամենածանրակշիռ հիմքը տալիս իր՝ հայ հեթանոսական գրքից օգտվելու, ավելին՝ որոշ դեպքերում դրանով առաջ-նորդվելու, եզրակացությանը հանգելու համար: Իր գլխավոր երկում նա բազմիցս հիշատակում է «Գրքի» (մի տեղ՝ ուղղակի «հեթանոսաց գրքի») մասին: Ի՞նչ գիրք է դա. եբրայակա՞նը, ինչպես առաջին հայացքը այդ մասին ասում է (ինչպես եւ մինչ այժմ ասել է...), թե՞ մեկ ու-րիշ: Այդ մասին, առայժմ դեռ ընդհանուր կարգով, ասենք հետեւյալը:Այդ գրքից «Մատյանում» մերթընդմերթ արված մեջբերումների ու հիշատակությունների՝ եբրայական Աստվածաշնչի՝ նարեկացիագետների մատնան-շած համապատասխան դրվագների հետ խորքային համեմատություն–համադրում–վերլուծությունը վկայում է, որ դրանց բուն աղբյուրը, ըստ էության, այդ գիրքը չէ: Ավելի ճշգրիտ՝ նմանությունն այդ դեպքում լոկ արտաքին է:Ընդհանրապես, Նարեկացին իր երկում հաճախ է իր ասելիքը երկիմաստորեն արտահայտում. մի՝ արտաքին իմաստով նա կրոնական թեմա է արծարծում, մյուսով՝ ներքինով՝ հայրենի խորհուրդ: Նույնպես հաճախ նա իր «հոգեկից», իրեն «հասկացող» (արտահայտությունները «Մատյանից» են) ընթերցողին հիշեցնում է, որ իր երկը նաեւ «ծածուկ», «գաղտնի», ոչ բացահայտ արտահայտված իմաստների, խորհուրդների գիրք է, որոնք «վեր-ծանման» կարիքն ունեն (այս հանգամանքը մեր հանճարը իր երկը ճիշտ հասկանալու համար շա՛տ է կարեւորում...): Դա, անտարակույս, վերաբերում է նաեւ «Գիրք» խորհրդին: Ասել է, թե իր «Գիրք» արտահայտությամբ Նարեկացին արտաքուստ նկատի ունենալով եբրայական գիրքը (ինչպես եւ կրո-նական, ու, ըստ այդմ կողմնորոշված նարեկացիա«գիտական», աչքը դա սովորաբար ընկալել է), ներքուստ նկատի ունի բոլորովին այլ՝ հայրենական Գիր-քը (որին, ըստ Նարեկացու, կարող է հասու դառնալ արդեն թաքնատես, հայրենի ավանդույթներին հետամուտ աչքը): Հանճարը, խորաթափանցորեն նկա-տել է Պ. Սեւակը, գտնվելով կրոնական ու ազգային աշխարհայացքների հակամիտությունների կիզակետում, ստիպվա՛ծ էր իր ասելիքը այդպես երկի-մաստորեն (դարի հանգվույն) տեղ հասցնել...Ինչպես վերեւում ենթադրվեց, 10-րդ դարում գոյություն է ունեցել (բնականաբար, կրկին ասենք, գաղտնի) հայ հեթանոսական սուրբ Գիրք, ո-րը Նարեկացուն էր հասել հոգեհարազատ թոնդրակեցիների օգնությամբ: Ահա եւ՝ «Մատյանում» բազմիցս արտահայտված «հայրենյաց ավանդի», «նախնի ժառանգության» հանդեպ շա՛տ խանդաղատալից մեր հայրենապաշտը, հայ ավանդական բանասացության հետ մեկտեղ, այդ գիրքն էլ է օգտագործել որպես «հայրենյաց» պատվար՝ իր «հոգին պարզելու», իր ով լինելը ու ինչ հուսալը հստակեցնելու համար: Այս առումով, մեր ամենագետը չէր կարող դաս չքաղել իր մեծ նախորդի՝ Խորենացու  ասածից, թե «Ս. Գիրքը (խոսքը եբրայական Աստվածաշնչի մասին է, - Ս.Մ.) յուրայիններին զատելով իբրեւ իր սեփական ազգ՝ մյուսներին լքեց, իբրեւ արհամարհելի եւ իր կողմից նշանակվելու անարժան», ու այդ՝ եբրայացու եւ եբ-րայական տան մասին, փաստորեն, գրված գիրքը համարեր իր ու իր հայոց տան մասին գրված «Մատյանի» հիմք. չէ՞ որ իր երկում մեր հայրենապաշտը անընդհատ ընդգծում է, որ իր «Մատյանը» ո՛չ թե «Հակոբի տան» ու նրա նախնիների, այլ իր ու իր նախնիների մասին է:Մեկ այլ կարեւոր նկատառում էլ: «Մատյանում» ընթերցողը հաճախ է հանդիպում դրվագների, որոնցում հեղինակը իր մարդատեսակին մեղադ-րում է «ավանդակորույս», «նախնի կենաց ավանդն» չպահելու, նախնի «Ժառանգությունը» վատնելու, «հայրենական տուրքը» չվերադարձնելու մեջ: Որի համար տեսակ-տեսակ պատկերներ է հյուսում՝ «ճյուղակոտոր ծառ», «աղավաղված կնիք», «արմատախիլ բույս»,  «կտրված ծառ», «վաճառված ավանդ», «սղոցված արմատ», «լքված տուն», «հայրատյաց զավակ», խզված «ուղղալար», «խանգարված հիշողություն», «լքված տուն» եւ այլն: Իր մարդատեսակին այդպես բազ-մաձեւ ինքնուրացության ու օտարամոլության մեջ մեղադրող մեր հանճարը, իր կողմից՝ իրեն, հերթականը թույլ չէր տա եւ՝ եբրայական աստծո ներշնչմամբ՝ եբրայացու համար գրված գիրքն իրեն «հաց հանապազօրյա» չէ՛ր համարի:Ասվածը հաստատող մեկ կարեւոր փաստարկ էլ: «Մատյանի» դրվագներից մեկում Նարեկացին, նկատի ունենալով այն հավատավորներին, ովքեր «հայրերի» «աստվածներ»-ով են առաջնորդվում, գրում է. «...Չկային նրանց հետ օտար աստվածներ, որոնց չէին ճանաչում նրանց հայրերը»: Մեկ այլում էլ նա ե-րանի՛ է տալիս «այն ժողովրդին, որի տերը՝ իր աստվածն է»: Անշուշտ, հավատքային այդպիսի ազգադրոշմ ըմբռնումն ունեցողը, օտար աստծուն (ով-ով, Նարեկացին մի՞թե չգիտեր, որ եբրայացու աստվածը իր աստվածը չէ) ու նրա ներշնչմամբ գրված գիրքը (նա շատ լավ գիտեր, որ այդ գիրքը եբրայա-ցու՛ համար է) իրեն առաջնորդող չէ՛ր համարի:Հետեւաբար, այս ընդհանուր կարգի նկատառումներն արդեն իսկ վկայում են, որ «Մատյանում» հիշատակված «Գիրքը» եբրայականը չէր կարող լինել. մեր հանճարը «Մատյանը» եւ որոշ տաղերը գրելիս, որպես կենարար գրավոր սկիզբ, օգտագործել է հայ «հեթանոսաց գիրքը», իր «հայրերի» աստվա-ծապատում, իր ազգի հավատալիքների, ավանդույթների, վարք ու բարքի Ավետարան, ավա՜ղ, մեզ չհասած, Գիրքը: Հայ հեթանոսական Գիրքը չի կորել Ինչպես արդեն ասացինք, «Մատյանում» հիշատակված «Գիրքը» եբրայականը չէր կարող լինել. մեր հանճարը «Մատյանը» եւ որոշ տաղերը գրելիս, որպես կենարար գրավոր սկիզբ, օգտագործել է հայ «հեթանոսաց գիրքը», իր «հայրերի» աստվածապատում, իր ազգի հավատալիքների, ավանդույթների, վարք ու բարքի Ավետարան Գիրքը: Ասվածը հիմնավորենք՝ քննելով «Մատյանի» այն դրվագները, որոնցում «Գրքի» մասին  ուղղակիորեն խոսք կա:- Դրվագներից մեկում, ի հիմնավորումն իր հետ կապված խորհուրդներից մեկի, Նարեկացին գրում է. «Եվ քանզի հոգուս մեջ բարեսերմ ցորե-նի փոխարեն / Խայթող, թունավոր եւ թմրեցուցիչ խոտեր բուսցրի ու տնկեցի ես, - / Ըստ գրոց խոսքի՝ ավետարանից էլ առաջ ասված» (Բան ՁԳ, Գ, 65-70): Վերջին տողում, թվում է, ակնարկվում է եբրայական Աստվածաշնչում Հոբի ասածը («Թող ցորենի տեղ փուշ դուրս գայ, եւ գարիի տեղ ո-րոմ»), ինչպես եւ կարծում է Ա. Ղազինյանը՝ «Մատյանի» գիտական հրատարակիչներից մեկը: Սակայն Նարեկացու եւ Հոբի ասածների միջեւ տարբե-րությունն ակնհայտ է, եւ դա ոչ միայն արտաքին է, այլեւ՝ ներքին. «Մատյանի» ասածում մտքի եւ ապրումի բոլորովին այլ շեշտադրում է: Ան-տարակույս, «Մատյանում» հիշատակված «գրոց խոսքը» իրեն՝ Նարեկացու մարդատեսակին անմիջականորեն վերաբերող հայրենի ժառանգություն գրքի խոսքն է (դա է հենց թաքնատեսորեն ակնարկվում «ավետարանից էլ առաջ ասված» արտահայտությամբ, զի քրիստոնեական ավանդույթներում, հետամուտ Հիսուսի ասածների, Հին կտակարանը նույնպես համարվել է Ավետարան), որով միայն նա կարող էր իր հետ անմիջականորեն կապված ողբերգական խոր-հուրդներից մեկի հիմնավորումն տալ:Բացի այդ՝ նարեկացիական ու եբրայական այդ, ինչպես նաեւ ստորեւ հիշատակվող, «նմանությունների» հետ կապված, նկատենք նաեւ հույժ կարեւոր հանգամանք, որը նարեկացիագետները չե՛ն նկատում: Եբրայական գրքի լուրջ գիտակները վաղուց են պարզել, որ դրա որոշ պատումների նախատիպար-ները վերցված են արիական (հայկական, պարսկական, հնդարիական, հունական...) հոգեւոր ավանդույթներից, որոնք եբրայացիները, պարզ է, յուրովի մշակել ու իրենց են հարմարեցրել: Ուստի եւ, եբրայական գրքում տեսնել զուտ եբրայականություն, նշանակում է էապես սահմանափակել դա իս-կությամբ ճանաչելու տեսադաշտը, նշանակում է՝‘հետեւանքը շփոթել պատճառի հետ: Նարեկացին ազգի (ցեղի) հանճարն է (ո՛չ սովորական հայ վարդա-պետ, կամ՝ մտավորական...), իսկ այդպիսին չէր կարող, հետեւաբար, եբրայական գրքից «առաջ» չգնալ (ու դրանում ասվածները չվերադրվագեր ըստ «առա-ջուց»‘նախնի, մաքրամաքուր ասվածների), «առաջ», որի մասին նրան ծանուցանում էր հայրենի՝ սերնդեսերունդ իրեն հասած «գրոց խոսքը»: - Մեկ այլ դրվագում Նարեկացին իր «վերստին կենդանանալու», «նորից-նոր» դալարելու, «կրկին» ծաղկելու ավետիսը արդեն իսկ տեսնում է Արարչի «ներշնչումով գրված գրքերի հուսադրության մեջ» (Բան ՁԸ, Գ, 50): «Մատյանում» լոկ եբրայական իմաստներ տեսնող նարեկացիագետը‘ասվածը ծանո-թագրելով, գրում է, որ այդտեղ «ակնարկվում է, այսպես կոչված, Վերջին կամ Ահեղ դատաստանը» (տե՛ս Բան ՁԸ-ի 2-րդ ծանոթագրությունը): Եբրայացի մարգարեների գրվածքներում, հիրավի, խոսվում է հառնումի մասին, բայց՝ միայն  Իսրայելի տան, ու նրա աստծո՝ Եհովայի խոստման հետ կապված, հառնումի, ընդ որում՝ հենց հառնումի եւ ո՛չ վերհառնումի, ինչպես Նարեկացու «Մատյանում»: Նարեկացու հիշատակած գիրքը, հետեւաբար, եբրայականը չէր կարող լինել, քանզի այն վերաբերում է միայն եբրայացու՝ Եհովայի «ընտրյալ ազգի» (եւ ո՛չ ի՛ր՝ Նարեկացու ազգի) հառ-նումին. նա հավատքային նրբանկատությունն ուներ չմիջամտելու Իսրայելի տան ու նրա աստծո անձնական հարաբերությանը: Հայ հանճարին իր վերհառնումի մասին կարող էր ասել միայն ու միայն հայրենի՝ Արարչի «ներշնչումով գրված» գիրքը: Այդ մասին են վկայում նաեւ «Մատյա-նի» մեկ այլ էջում՝ «Անցյալում՝ ավետավոր հիշատակումների» (Բան ԾԲ, Ա, 15), ինչպես նաեւ՝ մեկ այլում էլ, «մեղա...» խորհրդի հետ կապված, «հայրենական տուրք»-ի (Բան ԻԷ, Բ, 25) մասին՝ վերը բերվածին նման հիշատակումները: «Մատյանի» կրոնական հավատաքննիչի աչքից, թերեւս, վրի-պել է այն՝ արդեն բացահայտ ազգադրոշմ դրվագը, որտեղ խոսք է գնում «հայրենի հաղորդության ուխտի», այդ ուխտի՝ «անտեսների վկայության խորանի», որպես իրեն՝ Նարեկացու մարդատեսակին «սոսկալի վայրում» իրավացիորեն «ամբաստանողների», մասին (Այնտեղ տապանը նախահանցավոր-ների եւ կտակարանը տիրանարգների,/ Եվ ահավոր նշանն հիմիկվաններիս՝/ Հանդես գալով՝ մեծաձայն պիտի դատախազեն:/ Այդ նույն սոսկալի վայրում՝/ Մեկը հայրենի հաղորդության ուխտը, /Մեկն էլ անտեսների վկայության խորանը,/ Մյուսը՝ մեծագործ արյունն Աստուծո/ Իբրեւ իրավացի ամ-բաստանողներ՝/ իմ առջեւ պիտի տարածեն (Բան ՀԹ, Գ, 95-105)):«Հայրենի (այսինքն՝ հայոց, - Ս.Մ.) հաղորդության ուխտ» արտահայտությամբ Նարեկացին հենց խորհրդանշում է իրեն այդ հոգեհարազատը, որը, դժվար չէ ենթադրել, հայի բազում սերունդների միջով անցած ու իրեն հասած հայ հավատավորի ուխտն է, որն, ինչ խոսք, իր «անտեսների (այսինքն՝ պաշտոնական դավանաբանությունից գաղտնի գործող,-Ս.Մ.) վկայության խորանը», իր հավատո հանգանակ աստվածությունն մատյանն է ունե-ցել, որոնք եւ, հիշյալ դրվագում, հանդես են գալիս որպես Նարեկացուն ամբաստանողներ: - «Մատյանի» էջերից մեկ այլում մեր հայրենապաշտը իր իսկ «աչքերով տեսած» ինչ-որ բանի հանդեպ իրեն «ավելի» է «պատասխանատու» համա-րում, «քան թե համորեն Ավետարանի» (Բան ԻԷ, Գ, 75): Ի՞նչ է այդ ինչ-որ բանը, որի մասին հավատաքննիչի «կացինից» խուսափելու համար բա-ցորոշ չի ասվում: Անտարակուսելի է, եբրայական Ավետարանին հակադարձելին կարող էր լինել միայն համապատասխանը, նույն՝ հավատքայինի ո-լորտին վերաբերող մեկ այլ՝ հայոց ավանդույթներն ու հավատալիքները ամփոփող Գիրքը: Այդ Գրքի խորհուրդները չպահելու մեջ էլ Նա-րեկացին իրեն մեղադրում է: «Եվ քանի որ ես, ինքս ինձ անձամբ մատնեցի մահվան իմ ինքնագրությամբ,/ Ու չկանգնեցի երբեք ինչպես մարդ՝ ոտքի,/ Ոչ էլ ստացա սիրտ բանականի, Գրքի հաձայն...», գրում է Նարեկացին՝ աչքի առաջ, անշուշտ, ունենալով ինչ-որ գրքում ասվածները (Բան ԻԱ, Ա, 5): «Մատյանի» գիտական հրատարակիչը, ծանոթագրելով այդ տողերը, եբրայական գրքում դրանց համապատասխանող տողեր չգտնելով (բայց սովոր «Մատյանի» պատումներում լոկ եբրայական հիմք տեսնելուն)՝ մատնացույց է անում (տե՛ս Բան ԻԱ-ի ծանոթագրություն 1-ը) Դանիելի գիրքը (Դան., Է, 4), որում խոսվում է Դանիելի տեսած մի երազի մասին, որտեղ պատմվում է «գազանի (առյուծի, - Ս.Մ.) «մարդի պէս» ոտքերի վրա կանգ-նելու եւ մարդու սիրտ ձեռք բերելու մասին: Ի՞նչ կապ ունի Դանիելի երազը Նարեկացու ասածի հետ. Նարեկացու «Գիրքը» իր մասին է ա-սում, այն դեպքում, երբ Դանիելինը՝ գազանի՝ «մարդու պէս կանգնեցվելու...»: Անժխտելի է, որ մեր մեծն ողբերգուն, հիշյալ տողերը գրե-լիս, իր ձեռքի տակ ունեցել է հայոց մի գիրք, որում  պատմվել է իր ասածի մասին...- Հետեւյալ տողերում եւս Նարեկացին հիշատակում է հայ հեթանոսական գաղտնի գրքի, ավելին՝ գրքերի (այդ թվում՝ թերեւս նաեւ ցեղակից մյուս ազգերի) ասածների մասին. «Զարմանահրաշ գրքերն երբ բացվեն / Ուր գրված են մեր մինչեւ այժմ ծածուկ մնացած բոլոր / Գործերը պես-պես այս կյանքում վարած մարդկային բնության...» (Բան ՀԹ, Գ, 85-90): Անշուշտ, այդտեղ էլ մեր հանճարը նկատի ունի ո՛չ թե եբրայական գրքերը (որոնք դարեր ի վեր արդեն բացված էին...), այլ «հայրենի հաղորդության ուխտի» «անտեսների վկայության խորանի»՝ գաղտնի պահված գրքերը:Իհարկե, բոլորովին էլ չպետք է հասկանալ այն իմաստով, որ հայ հանճարը իր երկերը գրելիս չի օգտագործել եբրայական սուրբ գիրքը, - գիրք, որն ի պաշտոնե պետք է լիներ իր օգտագործվելիք գրքերի գիրքը: Օգտագործել է, այն էլ՝ ինչպե՛ս («Մատյանն», այս առումով, համաշխարհային գրականության եզակի գործերից է): Բայց օգտագործել է՝ այն հարմարեցնելով իր Գրքին ու նրանում ամփոփված խորհուրդներին (չէ որ նա, կրկին անգամ նկատենք, «Մատյանը» «Իսրայելի տան» համար չի համարում...): Ստույգ ասած, նա հիշատակելով եբրայական գրքի (Աբրահամի, Սողոմոնի, Դավ-թի, Մովսեսի, Ժողովողի, Հիսուսի... ասածների) խորհուրդները, սա կազմում էր, կրկին նկատենք, «Մատյանի» «Գիրք» խորհրդի արտաքին, իր իսկ հեղինակի խոսքերով ասած, տողերի շարքում գրված իմաստը)... դրանց զուգաշավիղ ու դրանցից ի տարբերություն, հիշատակում է իր Գրքի խորհուրդները (սա էլ կազմում է, կրկին նկատենք, «Մատյանի» «Գիրք» խորհրդի ներքին՝ թաքուն իմաստը, որն, իր իսկ՝ Նարեկացու խոսքերով ասած, արդեն «գրված» չէ «տողերի շարքում»...): Դրանով եբրայացուն կարծես ասելու լինի, որ քո «գիրքն ասում է»-ի հետ մեկտեղ՝ ես էլ ունեմ իմ «Գիրքն ասում է»-ն, որն է եւ պատվար հանդիսանում իմ, անձամբ իմ, հետ կապված «գործերի» ու խորհուրդների մեկնաբանման ու լուսաբան-ման համար:Նկատենք նաեւ, որ հայ հեթանոսական Գիրքը «Մատյանում» արտահայտվել է ո՛չ միայն հիշատակված տեղերում, այլեւ երկի ողջ ընթացքում: Այդ Գրքի՝ ողջ «Մատյանի» վրա թողած հետք-դրոշմների՝ հետադարձ կարգով վերծանությունն ասում է այն մասին, որ այն, իր հերթին, բաղկացած է ե-ղել, ինչպես հուշում է ասելու երկի՝ «անատոմիական» ու «քիմիական» վերլուծության փորձը տարբեր գրքերից (կամ՝ շերտերից)՝ Դիցաբա-նություն, Ծագումնաբանություն, Ավետարան, Ձոնարան, Հերոսապատում, Եղերապատում, Առականի..., - գրքեր (շերտեր), որոնք «Մատյանում» լիու-լի արտահայտված են:Սակայն առանց այդ ամենի ցուցադրման էլ, բավարարվելով լոկ վերը բերված փաստերով, կարելի է գալ այն եզրակացության, որ Նարեկացին առաջնորդվել է հայ հեթանոսական Գրքով, այդ Գիրքը «Մատյանում» (ու որոշ տաղերում) ծածկագիր արտահայտված է: Հետեւաբար, հայ հեթանոսական Գիրքը չի կորել, այն մեր հանճարը իր «հոգեզմայլ» երկում՝ «Մատյանում» (Մ. Մեծարենց)  ու «հեթանոսաշունչ» տաղերում (Ա. Չոպանյան) պահել-սերունդ-ներին է փոխանցել: Բայց, մեր բուն թեմայից մի փոքր շեղվելով՝ ավելացնենք. Նարեկացու, որպես հանճարի, ոգուն խորթ է հնի, ավանդականի, թեկուզեւ՝ մեծա-խորհուրդ, կրկնությունը. հանձին նրա «Մատյանի» ու հեթանոսաշունչ տաղերի՝ «հինը», վաղնջականը նոր կյանքով ապրեց. նա միջնադարյան Հային, առաջնորդվելով նախնի Գրքով, նորոգ Աստվածաշունչ պարգեւեց: Պատահակա՞ն է, որ երկար ժամանակ Հայը, «Մատյանը», «Նարեկ» անվամբ, դնում էր «բարձի տակ»՝ դրանում տեսնելով Աստծո շնչի ներկայությունը իր տանը...Դրանումն է իր «Մատյանի» դերակատարումը տեսնում նաեւ ինքը՝ մեր հանճարը: Նա գիտակցում է, որ իր աստվածատեսլական երկը, լինելով հնի, նախնիի, ժառանգականի շարունակություն, միաժամանակ դրա նորոգումն՝ նորօրյա Աստվածաշունչ, իր իսկ խոսքերով ասած՝ «նոր մատյան» է (Բան Գ, Բ, 45): Իրավունքն ուներ, հետեւաբար, հայ նորօրյա մարգարեն դիմելու իր ամենամեծ ապավենին՝ Արարչին եւ ասելու՝ «Զղջումիս խոսքերն արա՛ զորավոր, մեզ ուղարկելով հոգիդ բարձունքից, / Պատգամներով այն աստվածաշունչ, որոնք դրել եմ ես այս գրքիս մեջ» (Բան Բ, Բ, 75):Ավելին, մեր հանճարը գիտակցում է, որ իր «Մատյանը» Աստվածաշունչ է ո՛չ միայն իր ազգի, այլեւ ցեղի, իր պես բոլոր մյուս «լուսած-նունդների», Արարչի «ձեռամբ» արարված բոլոր-բոլոր արի ազգերի համար: Գրում է. «Պիտի հիշատակեմ ես փոքր ի շատե, /.../ Հոգեւոր կյանքի այն օրենքները, / Որոնք լուսածնունդներին ազատագրում են...» (Բան ԼԸ, Ա, 5-10): Մեկ այլ տեղ էլ, թե՝ «Հաղորդակիցներն այս կենաց գրքի՝ թող փրկվածներին լինեն դասակից: /.../ Մատյանն այս ողբերի, որ քո (Արարչիդ,-Ս.Մ.) անունով սկսեցի / Թող կենարար դեղ ու դարման լինի / Եվ բժշկվի քո արարծների հոգու եւ մարմնի ցավերը բոլոր« (Բան Գ,Գ, 9 եւ Դ, 130):Երկա՜ր ժամանակ հիշողությամբ խանգարված, ինքն իրեն ու իրենինը ուրացող, օտարի (չարի) Աստվածաշունչը իրեն Աստվածաշունչ համարող Հայը (արի ցեղը) ի դեմս «Մատյանի», ունեցավ իր Աստվածաշունչը...Ուստի եւ, իր կառուցած «նորոգ» հավատքի շենքը, փաստորեն, հրեականին հավասար տեսնելով, մեր արարչատեսն իրավացիորեն իրեն իրավունք է վերա-պահում՝ դիմելու Արարչին ու ասելու, որ նա իր «հավատքի փոքր այս դավանանքը («Մատյանը»,-Ս.Մ.) խնդրագին/Վերոգրյալ երջանիկների (հրեա-ների,- Ս.Մ.) հավատքին հավասար դասելով», իրեն էլ ապրեցնի՝ «նրանց հետ բերկրալից կյանքով» (Բան ԼԱ, Բ, 35):Այսպիսով, Նարեկացին իր լավագույն երկերում ծածկագիր պահպանելով հայ հեթանոսական հինավուրց Գիրքը, այն նորոգ տեսքի բերեց՝ այդպես ապրեցնելով ու հասցնելով մեզ՝ ժամանակակիցներիս: Սերգեյ ՄանուկյանԵՊՀ դասախոս, փիլիսոփա «Լուսանցք» թիվ 6, 7 (182, 183), 2011թ.Կարդացեք «Լուսանցք»-ի PDF տարբերակները www.hayary.org -ի «Մամուլ» բաժնում www.pressinfo.am -ի «Բեռնում» բաժնում

Erevan annonce des acquisitions d’armes sans précédent

Le ministre de la Défense Seyran Ohanian a annoncé, mardi 22 février, que l’année dernière, l’Arménie a acquis des quantités d’armes modernes « sans précédent » et poursuivra le renforcement de ses capacités militaires en 2011.

Ohanian n’a fourni aucun détail supplémentaire sur ces acquisitions, alors qu’il rencontrait les professeurs et les étudiants de l’Université d’Etat d’Erevan. Il a seulement indiqué que 2010 a été une année « sans précédent pour nous en termes d’acquisitions d’armes et de matériel militaire ».

« L’expansion de notre capacité militaire se poursuivra en 2011, et elle sera au moins au même niveau que celle de 2010 », a déclaré Ohanian à RFE / RL après la réunion. « Permettez-moi de ne pas préciser le nombre. »

L’Arménie a officiellement confirmé, fin décembre, qu’elle possède les missiles anti-aériens russes les plus puissants.

En décembre, le président Serge Sarkissian et le Conseil national de sécurité ont approuvé un plan quinquennal visant à moderniser les forces armées de l’Arménie. Il prévoit, entre autres, l’acquisition d’armes à longue portée à guidage de précision.

Les fonctionnaires arméniens ne nient pas que le plan est lié aux menaces militaires azéries concernant le conflit du Haut-Karabagh.

Ohanian a réaffirmé, mardi, que l’Arménie se lance non seulement dans une course aux armements, mais tente aussi d’améliorer la préparation au combat de ses troupes. « Nous essayons de nous concentrer sur l’amélioration des normes qualitatives et l’esprit du combat », a-t-il affirmé. Les « sérieuses réformes de notre défense » en cours permettront également de renforcer l’armée, selon le ministre.

Le gouvernement azerbaïdjanais a déclaré qu’il va fortement augmenter les dépenses militaires de plus de 3 milliards de dollars cette année. En comparaison, le budget de la défense de l’Arménie pour 2011 devrait atteindre seulement 405 millions de dollars.

L’Arménie a cherché à maintenir l’équilibre des forces dans la région du Karabagh en renforçant ses liens militaires avec la Russie. Ainsi, elle a reçu des armes russes à bas prix ou même gratuitement. Les analystes estiment que cette situation s’accentuera dans les années à venir.

Dans le cadre d’un nouvel accord de défense russo-arménien signé en août dernier, Moscou s’engage à aider Erevan à obtenir « des armes modernes et compatibles et du matériel militaire (spécial) ».

mercredi 23 février 2011,
Marion@armenews.com

Հայաստանի հողերը վաճառվում են ... Համաշխարհային Բանկին և Արժույթի Միջազգային Հիմնադրամին ... իրենց գործակալ ՀՀ Վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի միջնորդությամբ

Հայաստանի հողերը վաճառվում են ... Համաշխարհային Բանկին և Արժույթի Միջազգային Հիմնադրամին ... իրենց գործակալ ՀՀ Վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի միջնորդությամբ

ԼՈՒՅՍ ԱՇԽԱՐՀ – ՄԹԵՐՔՆԵՐԸ ԹԱՆԿԱՆՈՒՄ ԵՆ, ԻՆՉՈ՞Ւ:

Volker Pispers - Berufsgruppen die diese Welt nicht braucht

Die ägyptische Protestbewegung: »Diktatoren« herrschen nicht uneingeschränkt, sie gehorchen Befehlen

05.02.2011

Artikel senden | Drucken

Prof. Michel Chossudovsky

Das Mubarak-Regime könnte angesichts der landesweiten Protestbewegung zusammenbrechen. Welche Chancen böte das für Ägypten und die arabische Welt? – »Diktatoren« herrschen nicht uneingeschränkt, sie gehorchen Befehlen – das gilt gleichermaßen für Ägypten, Tunesien und Algerien. Diktatoren sind ausnahmslos politische Marionetten. Diktatoren entscheiden nicht. Präsident Hosni Mubarak war ebenso wie Ben Ali ein gewissenhafter Diener westlicher Wirtschaftsinteressen. Die Protestbewegung richtet sich gegen die Regierung des Landes. Ziel ist es eher, die Marionette abzusetzen, als den Puppenspieler.

Die Slogans in Ägypten lauten »Nieder mit Mubarak, nieder mit dem Regime«. Bisher wurde nicht über antiamerikanische Transparente berichtet … Der überragende und zerstörerische Einfluss der USA in Ägypten und im ganzen Nahen und Mittleren Osten wird öffentlich nicht diskutiert.
Die ausländischen Mächte, die hinter der Szene agieren, werden von der Protestbewegung ausgeblendet. Es wird keine einschneidende politische Veränderung geben, solange das Problem der Einmischung aus dem Ausland von der Protestbewegung nicht sinnvoll angegangen wird. Die amerikanische Botschaft in Kairo ist ein wichtiger politischer Faktor und überschattet die Regierung des Landes. Die Botschaft ist kein Ziel der Protestbewegung.
Auf dem Höhepunkt des Golfkrieges 1991 wurde Ägypten vom Internationalen Währungsfonds (IWF) ein verheerendes Wirtschaftsprogramm aufgezwungen. Im Gegenzug erließen die USA Ägypten mehrere Milliarden Dollar Schulden für militärische Güter, und Ägypten erklärte sich bereit, sich am Krieg zu beteiligen. Die daraus folgende Deregulierung der Nahrungsmittelpreise, die umfassende Privatisierung und eine drakonische Sparpolitik ließen das ägyptische Volk verarmen und destabilisierten die Wirtschaft des Landes. Aber die Regierung Mubarak wurde als »Musterschüler« des IWF gelobt.
In Tunesien war die Regierung Ben Ali dazu ausersehen, die tödliche Medizin des IWF durchzusetzen, die über einen Zeitraum von mehr als 20 Jahren die Volkswirtschaft destabilisierte und das tunesische Volk in bittere Armut trieb. In den vergangenen 23 Jahren wurde die Wirtschafts- und Sozialpolitik vom »Washingtoner Konsens« (ein vom IWF und Weltbank propagiertes Programm von »Strukturanpassungsmaßnahmen«) diktiert.
Hosni Mubarak und Ben Ali wurden an der Macht gehalten, weil ihre Regierungen dem Diktat des IWF gehorchten und es umsetzten. Von Pinochet und Videla, über Baby Doc bis hin zu Ben Ali und Mubarak wurden Diktatoren von Washington an die Macht gebracht. Geschichtlich gesehen wurden in Lateinamerika Diktatoren mit zahlreichen von den USA unterstützten Militärputschen an die Macht gebracht. In der heutigen Welt werden sie über »freie und demokratische Wahlen« unter den Augen der »internationalen Gemeinschaft« an die Macht gehievt.
Meine Botschaft an die Protestbewegung:
Die tatsächlichen Entscheidungen fallen in Washington, im amerikanischen Außenministerium, im Pentagon, im CIA-Hauptquartier in Langley, in H Street NW, dem Sitz der Weltbank und des IWF. Die Beziehung des »Diktators« zu ausländischen Interessen muss zur Sprache gebracht werden. Verjagt die politischen Marionetten, aber vergesst nicht, die »wirklichen Diktatoren« ins Visier zu nehmen. Die Protestbewegung sollte sich auf den tatsächlichen Sitz der politischen Macht konzentrieren; sie sollte sich gegen die amerikanische Botschaft und die Büros des IWF und der Weltbank im Lande wenden.
Ein tatsächlicher politischer Wandel kann nur sichergestellt werden, wenn die neoliberale Wirtschaftspolitik aufgegeben wird.

Austausch eines Regimes

Sollte die Protestbewegung die Rolle der ausländischen Mächte, einschließlich des von »Investoren«, ausländischen Gläubigern und internationalen Finanzinstitutionen ausgeübten Drucks, nicht thematisieren, wird man das Ziel einer nationalen Souveränität verfehlen. In diesem Fall würde es nur zu einem oberflächlichen »Regimeaustausch« kommen, der die politische Kontinuität absichert.
Diktatoren kommen und gehen. Wenn sie politisch diskreditiert sind und nicht länger den Interessen ihrer amerikanischen Unterstützer dienen, werden sie durch neue »Führer« ersetzt, die oft aus den Kreisen der politischen Opposition stammen.
In Tunesien hat sich die Regierung Obama bereits in Szene gesetzt. Sie will eine Schlüsselrolle im »Demokratisierungsprozess« (das heißt es sollen sogenannte faire Wahlen stattfinden) übernehmen. Darüber hinaus will die amerikanische Regierung die politische Krise dazu nutzen, Frankreich zu schwächen und die eigene amerikanische Position in Nordafrika zu festigen:

»Die Vereinigten Staaten haben rasch die Grundströmung der Proteste in den Straßen Tunesiens eingeschätzt und versuchen nun, ihren Vorteil zu nutzen und auf demokratische Reformen im Land und darüber hinaus zu drängen. Der führende amerikanische Gesandte für den Nahen- und Mittleren Osten, Jeffrey Feltman, kam als erster hochrangiger Vertreter des Auslands nach Tunesien, nachdem Präsident Zine El Abidine Ben Ali am 14. Januar gestürzt worden war, und forderte prompt Reformen.
Am 18. Januar erklärte er, nur freie und faire Wahlen könnten der umkämpften Führung des nordafrikanischen Staates Stärke und Glaubwürdigkeit verleihen. ›Ich bin überzeugt, dass wir das tunesische Beispiel in den Gesprächen mit anderen arabischen Regierungen benutzen werden‹, fügte der stellvertretende Außenminister Feltman hinzu. Er wird nun in das nordafrikanische Land entsandt, um in der turbulenten Phase der Machtübergabe amerikanische Hilfe anzubieten und sich mit tunesischen Ministern und Vertretern der Zivilgesellschaft zu treffen.
Am Mittwoch [, den 26. Januar,] reiste Feltman nach Paris, um die Krise mit der französischen Führung zu erörtern, womit er auch den Eindruck verstärken wollte, die USA seien die führende internationale Schutzmacht für ein neues Tunesien, zum Nachteil des früheren Kolonialherrn Frankreich …
Die Länder des Westens hatten die gestürzte Regierung Tunesiens lange unterstützt, weil sie sie als Bollwerk gegen islamistische Extremisten in Nordafrika sahen. So pries etwa der damalige amerikanische Verteidigungsminister Donald Rumsfeld 2006 in einer Rede in Tunis die Entwicklung des Landes. Und die amtierende amerikanische Außenministerin Hillary Clinton schaltete sich rasch mit einer Rede in Doha am 13. Januar ein, in der sie die arabischen Führer aufforderte, ihren jeweiligen Bürgern größere Freiheiten einzuräumen oder zu riskieren, dass Extremisten von der Situation profitierten. ›Ohne Zweifel versuchen die USA, sich rasch auf der guten Seite zu positionieren …‹.«
AFP unter der Überschrift: »USA wollen Ergebnis der tunesischen Aufstände beeinflussen« (Hervorhebung vom Verfasser).

Wird es Washington gelingen, ein neues Marionettenregime an die Macht zu bringen? Das hängt in großem Maße davon ab, inwieweit es der Protestbewegung gelingt, die heimtückische Rolle der USA in den inneren Angelegenheiten des Landes zum Thema zu machen und dagegen zu mobilisieren. Bisher blieb der überragende Einfluss des Weltmacht unerwähnt und unangetastet. Zynisch hat Präsident Obama sogar noch seine Unterstützung für die Protestbewegung zum Ausdruck gebracht. Viele Menschen aus der Protestbewegung soll glauben gemacht werden, dass Präsident Obama entschlossen für Demokratie und Menschenrechte eintritt und dass er die Entschlossenheit der Opposition, den Diktator abzusetzen, der immerhin in aller erster Linie von den USA eingesetzt wurde, unterstützt.

Die Einvernahme von Oppositionsführern

Die Einvernahme führender Vertreter größerer Oppositionsparteien und der Bürgergesellschaft in Vorwegnahme des Zusammenbruchs eines autoritären Marionettenregimes ist Teil der Washingtoner Strategie, die in unterschiedlichen Weltregionen zum Einsatz kommt. Dieser Prozess wird von Stiftungen mit Sitz in den USA wie der National Endowment for Democracy (NED) und dem Freedom House (FH) gesteuert und finanziert. Beide Organisationen stehen in enger Verbindung mit dem amerikanischen Kongress, und beide sind für ihre Beziehungen zur CIA berüchtigt. Die NED ist in Tunesien, Ägypten und Algerien an den Geschehnissen beteiligt. Freedom House seinerseits unterstützt verschiedene zivilgesellschaftliche Organisationen in Ägypten.

»Das NED wurde von der Regierung Reagan aufgebaut, nachdem die Rolle der CIA bei der verdeckten Finanzierung von Umsturzversuchen ausländischer Regierungen ans Licht gekommen war, was diejenigen Parteien, Bewegungen, Zeitschriften, Bücher, Zeitungen und Persönlichkeiten in Misskredit brachte, die Gelder von der CIA erhalten hatten … Als überparteiliche Stiftung unter Beteiligung der beiden großen Parteien, aber auch des [Gewerkschaftsdachverbandes] AFL-CIO und der amerikanischen Handelskammer übernahm das NED die Finanzierung von Bewegungen, die ausländische Regierungen stürzen wollten, tat dies aber offen und unter dem Deckmantel der ›Verbreitung von Demokratie‹«,

schrieb Stephen Gowans im Januar 2011 unter der Überschrift »Was bleibt?«.
Während die USA die Regierung Mubarak in den vergangenen 30 Jahren unterstützte, standen amerikanische Stiftungen mit Verbindungen zum Außenministerium und dem Pentagon der politischen Opposition und der Bewegung für eine Bürgergesellschaft aktiv zur Seite. Originalton Freedom House: »Die ägyptische Zivilgesellschaft ist lebhaft und zugleich eingedämmt. Es gibt Hunderte Nichtregierungsorganisationen, die sich der Ausweitung der Bürger- und politischen Rechte verschrieben haben und in einem stark kontrollierten Umfeld tätig sind.« (Presseerklärung des Freedom House)
Es ist schon zynisch, wenn Washington die Diktatur Mubaraks an der Macht hält und dessen Grausamkeiten duldet, während es zugleich seine Kritiker über die Aktivitäten des Freedom House, der NED und anderer Organisationen unterstützt und finanziert. Unter der Schirmherrschaft des Freedom House wurden ägyptische Dissidenten und Mubarak-Gegner im Mai 2008 von Condoleezza Rice im amerikanischen Außenministerium und dem Kongress empfangen. Sie trafen auch mit dem Nationalen Sicherheitsberater des Weißen Hauses, Stephen Hadley, zusammen, der der wichtigste außenpolitische Berater George W. Bushs in dessen zweiter Amtszeit war.

Die Bemühungen von Freedom House, eine neue Generation von »Fürsprechern der Demokratie« hervorzubringen, zeitigten greifbare Resultate, und das Programm »Neue Generation« in Ägypten wurde im in- und Ausland berühmt. Ägyptische Gaststipendiaten aus allen zivilgesellschaftlichen Gruppen wurden [im Mai 2008] mit großer Aufmerksamkeit und Anerkennung empfangen und trafen in Washington mit der amerikanischen Außenministerin, dem Nationalen Sicherheitsberater und bekannten Kongressvertretern zusammen, Condoleezza Rice bezeichnet die Stipendiaten als »die Hoffnung für die Zukunft Ägyptens«. (Hervorhebungen vom Autor) (http://www.freedomhouse.org/template.cfm?page=66&program=84)

Doppelzüngig: Chatten mit »Diktatoren«, Verbrüderung mit »Dissidenten«
Im Mai 2009 traf Hillary Clinton mit einer Delegation ägyptischer Dissidenten zusammen, von denen einige schon beim Treffen mit ihrer Amtsvorgängerin Condoleezza Rice im Jahr zuvor dabei gewesen waren. Diese hochrangigen Treffen erfolgten eine Woche vor Obamas Besuch in Ägypten:

Die amerikanische Außenministerin Hillary Clinton lobte die Arbeit einer Gruppe von Aktivisten für eine ägyptische Bürgergesellschaft, mit der sie am gleichen Tag zusammengetroffen war und erklärte, es liege im ägyptischen Interesse, sich in Richtung Demokratie zu bewegen und stärker auf die Einhaltung der Menschenrechte zu achten. Die 16 Aktivisten trafen in Washington mit Clinton und dem amtierenden stellvertretenden Außenminister für Nahost-Angelegenheiten, Jeffrey Feltman, am Ende ihres zweimonatigen Stipendiums, das vom dem Programm »Neue Generation« des Freedom House finanziert und organisiert worden war, zusammen.

Die Stipendiaten äußerten sich über die, wie sie es sahen, Distanzierung der amerikanischen Regierung von der ägyptischen Zivilgesellschaft besorgt und forderten Präsident Obama auf, bei seinem Kairo-Besuch in der nächsten Woche auch mit jungen, unabhängigen Aktivisten für eine Zivilgesellschaft zusammenzukommen. Darüber hinaus forderten sie die Regierung Obama auf, an der politischen und finanziellen Unterstützung für ägyptische Zivilgesellschaft festzuhalten und dazu beizutragen, Nichtregierungsorganisationen die Arbeit in Ägypten zu erleichtern, was unter dem immer noch geltenden Notstandgesetzen extrem schwierig ist.
Die Stipendiaten erklärten Clinton, in Ägypten wachse bereits die Bewegung für größere Bürger- und Menschenrechte. Amerikanische Unterstützung sei dringend erforderlich. Sie betonten, die Zivilgesellschaft stelle einen gemäßigten und friedlichen »dritten Weg« für Ägypten dar, eine Alternative zu den autoritären Elementen in der Regierung und den nach einem islamischen Gottesstaat strebenden Kreisen (Freedom House, 2009, Hervorhebungen vom Autor).
Während ihres Stipendiums verbrachten die Aktivisten eine Woche in Washington, wo sie an einem Training teilnahmen, in dem man geschult wird, für etwas einzutreten und Entscheidungsprozesse zu beeinflussen, und erhielten Einblicke in die Funktionsweise der amerikanischen Demokratie. Nach ihrem Training erhielten sie Gelegenheit, sich mit Vertretern zivilgesellschaftlicher Organisationen aus dem ganzen Land zu treffen und Erfahrungen auszutauschen. Die Aktivisten werden ihr Programm mit Treffen mit amerikanischen Regierungsvertretern, Kongressmitgliedern, und Besuchen bei Medienunternehmen und Denkfabriken abschließen.
(Freedom House, Mai 2009, Hervorhebungen vom Autor)

Diese zivilgesellschaftlichen Oppositionsgruppen, die derzeit in der Protestbewegung eine wichtige Rolle spielen, werden von den USA unterstützt und finanziert. Sie dienen dauerhaft amerikanischen Interessen. Die Einladung ägyptischer Dissidenten in das Außenministerium und den amerikanischen Kongress dient auch dazu, in ihnen ein Gefühl des Engagements und der Loyalität zu den amerikanischen demokratischen Werten wecken. Amerika wird als Modell für Freiheit und Gerechtigkeit dargestellt. Und Obama wird als Vorbild hochgehalten.

Die »Strippenzieher« unterstützen die Protestbewegung gegen ihre eigenen Marionetten

Die Strippenzieher im Hintergrund unterstützen Dissidenten gegen ihre eigenen Marionetten? Das nennt man »politisches Aushebeln« oder »Manipulation abweichender Meinungen«. Man unterstützt den Diktator ebenso wie die Gegner des Diktators, um so die politische Opposition kontrollieren zu können.
Das Vorgehen von Freedom House und der National Endowment for Democracy im Interesse der Regierungen von Bush und Obama garantiert, dass sich die von den USA finanzierte zivilgesellschaftliche Opposition ihre Kräfte nicht gegen die Drahtzieher hinter dem Mubarak-Regime – und zwar die amerikanische Regierung – richtet.
Diese fremdfinanzierten, zivilgesellschaftlichen Organisationen handeln wie ein »Trojanisches Pferd«, das sich in die Protestbewegung integriert. Sie schützen die Interessen ihrer Hintermänner. Sie stellen sicher, dass die vom Volk getragene Protestbewegung sich nicht mit dem tiefergehenden Problem der ausländischen Einmischung in die Angelegenheiten eines souveränen Staates auseinandersetzt.

Die Twitter- und Facebook-Blogger: unterstützt und finanziert von Washington

Im Zusammenhang mit der Protestbewegung in Ägypten haben sich einige zivilgesellschaftliche Gruppen, die von Stiftungen mit Sitz in den USA finanziert werden, an die Spitze des Protestes bei Twitter und Facebook gesetzt:

»Aktivisten der ägyptischen Kifaya (›Genug‹) –Bewegung – eine Koalition aus Regierungsgegnern –m und der Jugendbewegung »6. April« organisierten die Proteste auf den Internetseiten der sozialen Netzwerke Facebook und Twitter. Westlichen Nachrichtensendungen zufolge scheint Twitter in Ägypten später blockiert worden zu sein.«
(Voice of America, »Proteste gegen die Regierung mit Toten erschüttert Ägypten«)

Die Kifaya-Bewegung, die Ende 2004 einen der ersten Proteste gegen das Mubarak-Regime organisierte, wird vom amerikanischen International Center for Non-Violent Conflict unterstützt. Kifaya ist eine Bewegung mit einer breiten Basis und hat sich bereits auch mit Palästina und dem amerikanischen Interventionismus in der Region auseinandergesetzt.
Freedom House seinerseits war an der Förderung und Ausbildung der Facebook- und Twitter-Blogs im Nahen Osten und Nordafrika beteiligt:

»Freedom-House-Stipendiaten setzen sich intensiv mit den Möglichkeiten sozialer Netzwerke über die Zusammenarbeit mit Spendern aus Washington, internationalen Organisationen und den Medien auseinander. Nach ihrer Rückkehr nach Ägypten erhalten die Stipendiaten kleine Beihilfen, um innovative Initiativen wie den Einsatz für politische Reformen durch Facebook und SMS-Benachrichtigungen anzustoßen.« (http://www.freedomhouse.org/template.cfm?page=66&program=84)

»Vom 27. Februar bis zum 13. März [2010] waren bei Freedom House elf Blogger [von verschiedenen zivilgesellschaftlichen Organisationen] aus dem Nahen Osten und Nordafrika zu einer zweiwöchigen ›Advanced New Media Study Tour‹ zu Gast, in deren Rahmen sich die Blogger intensiv mit den Problemen digitaler Sicherheit, digitaler Videobearbeitung, Entwicklung von Kernbotschaften und digitaler Kartografie beschäftigten. Während ihres Aufenthaltes in Washington und Umgebung nahmen die Stipendiaten auch an Beratungen des Senats teil und trafen mit hochrangigen Vertretern von USAID, des Außenministeriums und des Kongresses sowie Mitarbeitern internationaler Medien wie Al-Dschasira und der Washington Post zusammen.« (http://www.freedomhouse.org/template.cfm?page=115&program=84&item=87)

Angesichts der Vielzahl hochrangiger Treffen im Senat, dem Repräsentantenhaus, dem Außenministerium usw. lässt sich leicht die Bedeutung ermessen, die die amerikanische Regierung diesem »Trainingsprogramm« für Blogger zuerkennt. Die Rolle der sozialen Netzwerke Facebook und Twitter als Ausdruck oppositioneller Ansichten muss im Lichte der Verbindungen verschiedener ägyptischer zivilgesellschaftlicher Organisationen zu Einrichtungen wie Freedom House, der National Endowment for Democracy und zum amerikanischen Außenministerium sorgfältig beurteilt werden.
Die Nachrichtensendung BBC News World (die im Nahen und Mittleren Osten ausgestrahlt wird) berichtete unter Berufung auf Zitate aus ägyptischen Internet-Meldungen, »die USA unterstützten prodemokratische Gruppen finanziell«. Und in einem geheimen Dokument der amerikanischen Botschaft heißt es laut einem Bericht des Daily Telegraph:

»Die Proteste in Ägypten wurden von der Jugendbewegung 6. April gesteuert, einer Facebook-Gruppe, die vor allem junge und gebildete Mubarak-Gegner anzieht. Die Gruppe verfügt über schätzungsweise 70.000 Mitglieder und benutzt die Internetseiten sozialer Netzwerke, um Proteste zu organisieren und über ihre Aktivitäten zu berichten.
Die von WikiLeaks veröffentlichten Dokumente enthüllen, dass offizielle Vertreter der amerikanischen Botschaft [in Kairo] 2008 und 2009 regelmäßig in Kontakt mit dem Aktivisten standen, den sie als eine ihrer vertrauenswürdigsten Quellen für Informationen über Menschenrechtsverletzungen ansahen.« (Hervorhebungen vom Verfasser)

Die Moslembruderschaft

Die Moslembruderschaft in Ägypten bildet das größte Teilstück der Opposition zu Präsident Mubarak. Berichten zufolge soll die Moslembruderschaft die Protestbewegung weitegehend kontrollieren. Religiöse Parteien sind zwar laut Verfassung verboten, aber Mitglieder der Moslembruderschaft lassen sich als »Unabhängige« ins Parlament wählen, in dem sie die größte parlamentarische »Fraktion« stellen.
Diese Bruderschaft stellt dennoch keine unmittelbare Gefahr für die wirtschaftlichen und strategischen Interessen Washingtons in der Region dar. Westliche Geheimdienste arbeiten seit Langem mit der Bruderschaft zusammen. Die britische Unterstützung für die Bruderschaft über den britischen Geheimdienst geht bis auf die 40er-Jahre des vergangenen Jahrhunderts zurück. Seit den 1950er-Jahren, berichtet der frühere Geheimdienstbeamte William Baer, »ließ die CIA der Moslembruderschaft Unterstützung zukommen, weil die Bruderschaft über beachtliche Möglichkeiten zum Sturz Nassers verfügte«. (»1954–1970: Die CIA und die Moslembruderschaft verbünden sich gegen den ägyptischen Präsidenten Nasser«.) Diese verdeckten Verbindungen zur CIA wurden auch in der Zeit nach Nasser beibehalten.

Abschließende Bemerkungen

Der Sturz von Hosni Mubarak war schon seit einigen Jahren als Option Bestandteil der außenpolitischen Planungen der USA. Der Austausch von Regimen dient der Sicherung der Kontinuität, weil er [für Öffentlichkeit und Bevölkerung] die Illusion erzeugt, es habe wirklichen politischen Wandel gegeben.
In Bezug auf Ägypten will Washington die Protestbewegung für seine Zwecke manipulieren und Präsident Mubarak durch eine neue gefügige Marionette ersetzen. Washington will die Interessen ausländischer Mächte schützen und die neoliberale Wirtschaftspolitik fortsetzen, die die ägyptische Bevölkerung in bittere Armut getrieben hat.
Aus Sicht Washingtons ist bei der Auswechselung eines Regimes die Installation eines autoritären Militärregimes wie in den Glanztagen des amerikanischen Imperialismus nicht länger die einzige Option. Ein neues Regime kann auch durch die Einvernahme politischer Parteien, auch der linken, durch die Finanzierung zivilgesellschaftlicher Gruppen und die Infiltration der Protestbewegung und nicht zuletzt die Manipulation von Wahlen eingesetzt werden.
Unter Bezug auf die Protestbewegung in Ägypten erklärte Präsident Obama am 28. Januar in einer Videosendung, die auch über YouTube verbreitet wurde: »Die Regierung sollte nicht zu Gewalt Zuflucht nehmen.« Es stellt sich aber die grundlegendere Frage, was ist die Quelle dieser Gewalt? Ägypten ist nach Israel der zweitgrößte Empfänger amerikanischer Militärhilfe. Und das ägyptische Militär gilt als Machtbasis des Mubarak-Regimes: »Die Streitkräfte des Landes und die Polizeieinheiten sind aufgrund der mehr als eine Milliarde Dollar umfassenden jährlichen Militärhilfe aus Washington bis an die Zähne bewaffnet … Wenn die USA Ägypten offiziell als ›einen wichtigen Verbündeten‹ bezeichnen, bezieht sich das ungewollt auf die Bedeutung Mubaraks als Vorposten amerikanischer Militäroperationen und schmutziger Kriegstaktiken im Nahen und Mittleren Osten und darüber hinaus. Internationale Menschenrechtsgruppen haben klare Beweise dafür vorgelegt, dass zahllose ›Verdächtige‹ von amerikanischen Kräften in ihren verschiedenen (kriminellen) Operationsgebieten gefangen und dann heimlich nach Ägypten geschafft werden, wo sie dann ›robust‹ verhört werden. Das Land dient als gigantisches ›Guantanamo‹ des Nahen Ostens, das angenehmerweise der amerikanischen Öffentlichkeit verborgen ist und wo man von legalen Feinheiten in Bezug auf Menschenrechte befreit ist.« (Finian Cunningham, »Egypt: US-Backed Repression is Insight for American Public«, Global Research, 28.Januar 2010)
Amerika ist kein Vorbild für die Demokratisierung des Nahen und Mittleren Ostens. Die amerikanische Militärpräsenz, die Ägypten und der arabischen Welt seit mehr als 20 Jahren aufgezwungen wird, ist in Kombination mit den »freimarktwirtschaftlichen« Reformen der eigentliche Grund staatlicher Gewalt.
Amerika will die Protestbewegung benutzen, um ein neues Regime an die Macht zu bringen.
Die Bewegung des Volkes sollte ihren Energien eine neue Richtung geben: Die Beziehungen zwischen Amerika und »dem Diktator« müssen klar herausgestellt werden. Setzt die Marionette Amerikas ab, aber vergesst dabei nicht die »wirklichen Diktatoren«.
Schiebt den Regimewechsel erst einmal auf.
Beendet die neoliberalen Wirtschaftsreformen.
Schließt alle amerikanischen Militärstützpunkte in der arabischen Welt.
Bildet eine wahrhaft souveräne Regierung.

Quelle: GlobalResearch

---

Interesse an mehr Hintergrundinformationen?

Werfen Sie einen Blick hinter die Kulissen der Macht – und erfahren Sie, was die Massenmedien Ihnen verschweigen!

Lesen Sie weitere brisante Informationen im neuen KOPP Exklusiv. KOPP Exklusiv wird grundsätzlich nicht an die Presse verschickt und dient ausschließlich zu Ihrer persönlichen Information. Jede Ausgabe ist gründlich recherchiert, im Klartext geschrieben und setzt Maßstäbe für einen kritischen Informationsdienst, der nur unter ausgewählten Lesern zirkuliert und nur im Abonnement zu beziehen ist.

In der aktuellen Ausgabe finden sie unabhängige Hintergrundinformationen unter anderem zu folgenden Themen:

• Ein Traum wird Realität: Umweltfreundliches preiswertes Benzin entwickelt

• Niederlande rüsten von Windenergie auf Kernkraft um

• Dreister Betrug an Rentnern: Versicherungsfremde Leistungen werden in erheblichem Umfang aus Rentenbeiträgen bezahlt

• Behandlung online: Wie Krankenkassen den Arztbesuch einsparen wollen

• Prostatakrebs: Was nützt der PSA-Test?

• Insider-Handel? Klaus Wowereit und die Einflugschneise

Das alles und viele weitere Kurzberichte im neuen KOPP Exklusiv, fordern Sie noch heute Ihr Probeabonnement an!